Dniem ujęcia kosztu w księgach rachunkowych, będącym jednocześnie dniem poniesienia kosztu, może być dzień wystawienia faktury przez zagranicznego dostawcę/usługodawcę.



JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Przedsiębiorca nabywa usługi od kontrahentów zagranicznych oraz dokonuje zakupu towarów od dostawców mających siedzibę na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej (dla potrzeb VAT omawiane transakcje kwalifikowane są odpowiednio jako import usług oraz wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów - WNT). Faktury dokumentujące te transakcje zawierają datę wystawienia dokumentu (faktury), a niekiedy także datę sprzedaży/wykonania usługi. Kwoty wykazane na fakturach wyrażone są w walutach obcych. Czy dniem, na który ujmuje się koszt w księgach rachunkowych, może być data wystawienia faktury przez dostawcę zagranicznego - uwidoczniona na tej fakturze?
ODPOWIEDŹ IZBY: Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Dzień poniesienia kosztu został zdefiniowany w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
Ujęcie (zaksięgowanie) kosztu w księgach rachunkowych określa datę powstania kosztu podatkowego. Przepisy o rachunkowości decydują, na który dzień ujmuje się w księgach rachunkowych koszt, a tym samym przesądzają o dacie poniesienia kosztu podatkowego, z zastrzeżeniem rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Koszt podatkowy powstaje zatem w dniu faktycznego zaksięgowania kosztu w księgach rachunkowych, a nie w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej, np. w dniu wystawienia faktury.
Omawiana sytuacja dotyczy kosztów pośrednich, do których zastosowanie ma art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, stanowiący, że koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27 sierpnia 2008 r. (nr IP-PB3-423-781/08-3/ER)
OPINIA
JOANNA GAŁĘZA
straszy konsultant w Accreo Taxand
Źródłem wątpliwości jest art. 15 ust. 4e ustawy o ustawy o CIT, który wprowadza jako zasadę ogólną regułą rozpoznawania koszty w dniu, na który ujęto (zaksięgowano) koszt w księgach rachunkowych podatnika (z wyjątkiem rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych). Dyrektor izby słusznie wskazuje, że takie sformułowanie art. 15 ust. 4e ustawy o CIT wymaga odwołania się do przepisów ustawy o rachunkowości. Jednak stwierdzenie, że na gruncie tego przepisu koszt podatkowy powstaje w dniu faktycznego zaksięgowania kosztu może już budzić wątpliwości. Można twierdzić, że skoro w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT odwołano się do dnia, na który (a nie, w którym) ujęto koszt w księgach rachunkowych, to data ich technicznego wprowadzenia do ksiąg - po otrzymaniu dowodu źródłowego - nie powinna być przesądzająca.
Z drugiej strony, takie właśnie podejście zapewnia pewną spójność z zasadami rozliczania różnic kursowych na zobowiązaniach w walutach obcych. Poza tym ewentualne odrzucenie dnia zaksięgowania jako daty poniesienia kosztu nie rozstrzyga to w sposób pozytywny, jaką w takim razie datę należy przyjąć za datę poniesienia kosztu. W systemach i księgach rachunkowych podatnicy oprócz daty zapisu ewidencjonują m.in. datę faktury, datę operacji gospodarczej i okres sprawozdawczy, którego dotyczy dany koszt. Najwięcej argumentów przemawiałoby za odwołaniem się do daty operacji gospodarczej, ale nie zawsze podatnik (tak jak w sytuacji opisanej w interpretacji) posiada pełne informacje w tym zakresie.