Nasze przedsiębiorstwo świadczy usługi budowlane. Ostatnio podpisaliśmy umowę na wykonanie prac budowlanych w innym mieście, niż znajduje się siedziba firmy. Prace będą trwały około pół roku, dlatego też wynajęliśmy dla pracowników mieszkanie. Czy takie wydatki możemy zaliczyć do kosztów? Czy udostępnienie pracownikom mieszkania będzie stanowiło dla nich przychód?



Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania.
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Kiedy przychód
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, uznał, że nieodpłatnymi świadczeniami są wyłącznie przysporzenia majątkowe o indywidualnie określonej wartości otrzymane przez pracownika. Dopiero wtedy po stronie zatrudnionego powstaje przychód, który podlega opodatkowaniu. Zdaniem trybunału to, czy pracownik uzyskał dochód, zależy natomiast od tego, czy skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie i czy leżało to w jego interesie – gdyby świadczenia ze strony pracodawcy nie było, to pracownik musiałby sam ponieść wydatek.
W konsekwencji trybunał uznał, że przychodem pracownika mogą być tylko świadczenia, które:
● zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
● zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, a korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich).
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że równowartość wydatków na pokrycie kosztów wynajmu mieszkania nie będzie stanowiła przychodów dla pracownika odbywającego podróż służbową, bowiem w sytuacji oddelegowania pracownika do wykonywania pracy w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania nie osiąga on żadnej korzyści z wynajmu mieszkania przez pracodawcę. Gdyby nie konieczność wyjazdu pracownika do pracy wynikająca z nałożonych na niego obowiązków służbowych przez pracodawcę, taki pracownik nie byłby zainteresowany poszukiwaniem zakwaterowania.
Takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe. Przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 lutego 2016 r., nr IPPB4/4511-1514/15-2/IM, w której uznał stanowisko podatnika za prawidłowe:
„(...) finansowanie pracownikowi wydatków na pokrycie zakwaterowania (czynszu i mediów) oraz dodatkowych usług, takich jak asysta w poszukiwaniu mieszkania dla pracownika w kraju goszczącym w czasie jego oddelegowania do pracy za granicę, nie stanowią przychodu pracownika ze stosunku pracy, albowiem koszty te połączone są tylko i wyłącznie z wykonywaniem przez pracownika obowiązków wynikających z umowy o pracę (kontraktu oddelegowującego) oraz tylko i wyłącznie w interesie pracodawcy. W ocenie spółki w opisanym stanie faktycznym pracownik oddelegowany nie otrzymuje jakiegokolwiek świadczenia, przysporzenia majątkowego lub korzyści w rozumieniu art. 11 lub art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, gdyż wnioskodawca ponosi te wydatki w celu zapewnienia efektywności i wydajności pracy pracownika, co w ostatecznym rozrachunku prowadzi do wygenerowania zysku dla spółki. W konsekwencji wnioskodawca nie ma obowiązku naliczania, pobierania i odprowadzania podatku w tym zakresie (...)”.
Wydatki jako koszt
Określony wydatek może być uznany za koszt uzyskania przychodu, jeżeli został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, albo jeśli nie znajduje się na liście stanowiącej katalog wydatków i odpisów, które nie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych.
Koszty wynajmu mieszkania dla pracowników należy uznać za wydatki związane z przychodami, dlatego też można nimi obciążyć koszty podatkowe. Stanowisko takie potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 17 czerwca 2015 r., nr IBPBI/2/4510-350/15/PC, w której możemy przeczytać:
„(...) Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca planuje wynająć mieszkanie do celów służbowych w innym mieście niż siedziba. Z uwagi na fakt, że zarząd spółki, jak również pracownicy będą delegowani do W. w celu załatwiania bieżących spraw związanych z działalnością spółki, najem jest działaniem racjonalnym z ekonomicznego punktu widzenia. Koszty związane z wynajęciem dotyczyć będą kosztów związanych z noclegami w trakcie delegacji. Wnioskodawca nadmienia, że koszty noclegu w hotelach nie będą ponoszone.
W świetle powyższego zdaniem tutejszego organu wydatki spółki z tytułu wynajęcia mieszkania do celów służbowych, mającego zapewnić nocleg w trakcie odbywania podróży służbowych pracowników spółki i członków zarządu związanych z wykonywaniem bieżących obowiązków, wiązać się będą z jej działalnością gospodarczą.
Wobec powyższego wydatki z tytułu wynajęcia przez spółkę mieszkania służbowego spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (...)”.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).