Firma pana Jacka zastanawia się nad budową parkingu podziemnego z ażurowymi ścianami. Chodzi o to, że nie będą one jednolite, jak w każdym normalnym budynku, ale zbudowane z belek, przez które będzie mogło swobodnie przepływać powietrze. – Wydaje mi się, że taka konstrukcja nie powinna być opodatkowana podatkiem od nieruchomości. Czy mam rację – pyta pan Jacek.
Niestety nie. Konstrukcje bez ścian, a jedynie z belkami, są opodatkowane podatkiem od nieruchomości. Zwykle tego rodzaju parkingi są budowane przy centrach handlowych i supermarketach. Orzecznictwo sądów jest niekorzystne dla ich właścicieli.
Wątpliwości jednak istnieją. Wynikają one z definicji budynku. Zgodnie bowiem z art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty i dach.
W przypadku parkingów z – jak to określił pan Jacek – ażurowymi ścianami (otwartymi na przestrzeń zewnętrzną), zbudowanymi ze słupów, argumentacja podatników jest taka, że nie został spełniony warunek wydzielenia z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych.
Właściciele parkingów uważają, że nie można ich uznać za budowle również dlatego, że nie są obiektem budowlanym odrębnym od budynku sklepu. A jeden obiekt nie może być jednocześnie częścią budynku i częścią budowli. Zwracają wreszcie uwagę, że skoro wjazd na parking nie jest zamykany, to nie można mówić o budynku wydzielonym z przestrzeni zewnętrznej.
Z takim rozumieniem przepisów nie zgadzają się gminne organy podatkowe (wójt, burmistrz lub prezydent miasta) oraz samorządowe kolegia odwoławcze, które dla podatku od nieruchomości pełnią funkcję organów podatkowych II instancji.
Zwracają one uwagę, że wydzielenie obiektu z przestrzeni przegrodami budowlanymi, o którym mowa w definicji budynku zapisanej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, oznacza wyodrębnienie przestrzeni wewnętrznej tymi przegrodami i powoduje powstanie odrębnej, oddzielonej, odgrodzonej tymi przegrodami przestrzeni. W efekcie powstają dwie odrębne przestrzenie: wewnętrzne i zewnętrzne. Co więcej, funkcją przegrody budowlanej jest rozdzielenie obiektu z przestrzeni zewnętrznej tak, aby było wiadomo, która część przestrzeni ogólnej należy do przestrzeni obiektu, a która jest przestrzenią zewnętrzną w stosunku do obiektu.
Organy zwracają również uwagę na art. 1a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którym powierzchnia użytkowa budynku lub jego części oznacza powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych; za kondygnację uważa się również garaże podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe.
Gminne organy podatkowe i SKO powołują się też na uchwałę składu siedmiu sędziów NSA z 27 lutego 2012 r. (sygn. akt II FPS 4/11) dotyczącą opodatkowania garaży w budynkach mieszkalnych. Sąd przyznał, że na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przez garaż należy rozumieć pomieszczenie przystosowane do przechowywania samochodów.
Co więcej, garaże w budynkach mieszkalnych opodatkowane są inną stawką podatku od nieruchomości niż budynek mieszkalny, ale tylko jeżeli stanowią odrębną własność. Jeśli nie są wyodrębnione od mieszkania (a więc jeden akt notarialny dotyczy lokalu i miejsca w garażu), to należy je opodatkować według stawki właściwej dla lokali mieszkalnych, ponieważ „jako niewyodrębniona prawnie część budynku – dzielą jego status prawny, mimo odmienności pod względem funkcjonalnym i budowlanym”.
Organy i SKO twierdzą też, że garaż podziemny jest częścią kondygnacji obiektu budowlanego. W rezultacie garaż wydzielony za pomocą ażurowych ścian (otwartych na przestrzeń zewnętrzną) jest opodatkowany jak budynek, czyli od jego powierzchni użytkowej.
Ze stanowiskiem gminnego fiskusa i SKO zgadzają się też sądy i to zarówno wojewódzkie, jak i NSA.
Przykładowo WSA w Lublinie (wyrok z 11 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Lu 471/14) przyznał, że skoro garaże podziemne stanowią kondygnację budynku, to również garaż niemający charakteru garażu podziemnego stanowi część kondygnacji. To, że część kondygnacji obiektu – garaż – nie posiada zamykanych bram, a jedynie dwa otwarte wjazdy na niższej kondygnacji budynku, nie powoduje, że cały dwukondygnacyjny obiekt traci przymiot wyodrębnienia z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych. Co więcej, zdaniem sądu nie powoduje, że cały obiekt dzieli się na dwa obiekty, do których zastosować należy odmienne zasady opodatkowania. Stanowisko to podzielił również NSA w wyroku z 11 maja br. (sygn. akt II FSK 1581/15). Nie ma jeszcze uzasadnienia pisemnego tego orzeczenia. W ustnych motywach wyroku NSA wyjaśnił jednak, że nie sposób przyjąć argumentacji podatnika o braku opodatkowania podziemnego parkingu, ponieważ prowadziłoby to do absurdu. Polegałby on na tym, że niższa kondygnacja jednego obiektu budowlanego byłaby nieopodatkowana, a druga (z normalnymi ścianami) byłaby objęta podatkiem od nieruchomości. W efekcie parking nie musi mieć czterech ścian i zamykanych wjazdów. Mało tego, budynek nie musi mieć ścian. Mogą je zastąpić słupy (tak jak w przypadku opisanym przez pana Jacka) czy filary. Taką wykładnię przepisów potwierdził NSA w wyroku z 25 września 2015 r. (sygn. akt II FSK 2086/13).
A zatem nawet jeśli firma pana Jacka wybuduje budynek z podziemnym parkingiem, którego ściany zastąpią słupy konstrukcyjne, to również będzie musiała płacić podatek od nieruchomości, i to według stawki właściwej dla budynków lub ich części pozostałych. Obowiązek naliczania i zapłaty podatku powstanie 1 stycznia kolejnego roku po wybudowaniu.
Firma może również wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Jeśli uzyska korzystne dla siebie stanowisko i się do niego zastosuje, będzie mogła nie płacić podatku. Z orzecznictwa sądów wynika jednak obowiązek zapłaty daniny w sytuacji opisanej przez pana Jacka.
Podstawa prawna
Art. 1a ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 716).