Przełomowy wyrok w sprawie opłat egzekucyjnych – wojewódzki sąd administracyjny uznał, że komornicy nie są podatnikami VAT.
Zamieszanie z wysokością opłat za czynności komornicze spowodowane było ubiegłoroczną interpretacją ogólną ministra finansów. Stwierdził on, że komornicy sądowi jako prowadzący działalność gospodarczą podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. A to oznacza konieczność odprowadzania VAT od pobieranych przez nich opłat za czynności egzekucyjne. Tyle że zgodnie z art. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 790 ze zm.) komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym – i jako taki, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie powinien płacić tej daniny. Z drugiej jednak strony art. 3a ustawy o komornikach stanowi, że wykonują oni czynności należące do ich ustawowych kompetencji na własny rachunek – co by sugerowało, że VAT jednak ich dotyczy.
Krajowa Rada Komornicza od początku negowała zarówno zgodność z prawem nowej interpretacji MF (choćby dlatego, że nakładanie podatków musi następować w drodze ustawy, a nie interpretacji), jak i metodę naliczania podatku. Samorząd zalecał też komornikom występowanie z wnioskami o ustalenie istnienia podstaw prawnych do uznania ich za podatnika VAT w drodze interpretacji indywidualnych.
Ruszy lawina skarg?
Zrobił tak m.in. Jerzy Kujawski, komornik przy Sądzie Rejonowym w Jarocinie. Po otrzymaniu interpretacji postanowił ją zaskarżyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Ten natomiast uchylił zaskarżoną interpretację, stwierdzając, że komornik sądowy jest organem władzy publicznej, w związku z tym nie może być podatnikiem VAT.
– Wyrok jest jeszcze nieprawomocny. Gdy tylko się uprawomocni, będzie to dla mnie oznaczać brak konieczności doliczania VAT do opłat komorniczych. Podejrzewam, że teraz komornicy będą lawinowo występować o interpretacje indywidualne, by je potem skarżyć do WSA – mówi Jerzy Kujawski.
To pierwsze tego typu orzeczenie, ale niebawem spodziewany jest na przykład wyrok WSA w Kielcach w analogicznej sprawie.
– To bardzo ważne orzeczenie. Pierwsze zapadłe przed sądem administracyjnym, który jest właściwy do rozstrzygnięcia tej kwestii – komentuje Marek Grzelak, komornik przy Sądzie Rejonowym w Gnieźnie.
Z kolei Sławomir Szynalik, komornik z Wieliczki, dodaje, że jeżeli orzecznictwo sądów administracyjnych pójdzie w kierunku wyznaczonym przez WSA w Poznaniu, to może doprowadzić do uchylenia przez ministra finansów kontrowersyjnej interpretacji.
Potrzebna ustawa
Co prawda wcześniej zapadło już kilka wyroków sądów powszechnych dotyczących VAT od opłat za czynności komornicze, ale dotyczyły one kwestii wtórnej: tego, w jaki sposób należy go obliczać – t.j. czy danina mieści się w ustawowo określonej opłacie, czy też podatek należy do niej doliczyć. W tej mierze orzecznictwo wciąż jest niejednolite. A to powoduje niepewność nie tylko dla komorników, ale przede wszystkim dla wierzycieli i dłużników.
Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada jednak, że kwestia VAT zostanie uregulowana przy okazji całościowej reformy opłat egzekucyjnych.
Kalendarium sporu / Dziennik Gazeta Prawna