Zgodnie z art. 9 pkt 2 lit. a ustawy o PCC, w brzmieniu obowiązującym do końca 2015 r., nabycie gruntu rolnego pod pewnymi warunkami podlegało zwolnieniu z PCC. Czy w sytuacji, gdy w przeszłości przy nabyciu notariusz błędnie pobrał podatek, nabywca będzie uprawniony do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty mimo zmiany charakteru gruntu?



Artykuł 9 pkt 2 lit. a ustawy o PCC w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 r. co do zasady zwalniał z PCC zakup nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, pod warunkiem że nieruchomości musiały zostać nabyte na własność w drodze umowy sprzedaży, a w chwili nabywania stanowiły one albo tworzyły lub wchodziły w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. Zgodnie z tą ustawą w brzmieniu sprzed 2016 r. gospodarstwem rolnym był obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, niezajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.
Dla potrzeb zastosowania zwolnienia istotny był zatem status gruntu na moment transakcji. Natomiast późniejsza zmiana przeznaczenia gruntu nie może skutkować pozbawieniem prawa do zwolnienia z PCC.
W konsekwencji, jeśli nabyte na własność grunty w chwili zawierania umowy spełniały wszystkie warunki niezbędne do uznania ich za objęte definicją gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy o podatku rolnym, a notariusz błędnie pobrał PCC podczas sporządzania aktu notarialnego, to nawet po nowelizacji przepisów nabywca może wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty z tytułu nienależnie zapłaconego PCC w przeszłości, choćby dokonał następnie zmiany przeznaczenia gruntu. Wniosek ten dotyczy bowiem stanu prawnego obowiązującego w dniu dokonania nabycia gruntu.
Warunek prowadzenia gospodarstwa rolnego przez 5 lat od momentu nabycia został wprowadzony dopiero od 2016 r. i absurdem byłoby twierdzenie, że była to zmiana doprecyzowująca.