Wprowadzona 1 stycznia 2016 r. nowa ulga podatkowa na badania i rozwój jeszcze nie okrzepła, a już rząd przygotował projekt ustawy zmieniającej zasady jej funkcjonowania, w szczególności zwiększający limity wydatków, które będą mogły podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Nowe przepisy mają też przyznawać dodatkowy bonus podatkowy firmom stale zwiększającym nakłady na badania i rozwój.
Przygotowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu innowacyjności zakłada podniesienie do 50 proc. kosztów kwalifikowanych (bez względu na rodzaj kosztów objętych ulgą: osobowych czy pozostałych) podstawowego limitu procentowego przysługującego odliczenia. Taki limit ulgi ma objąć mikroprzedsiębiorców oraz małe i średnie firmy. Dla pozostałych firm byłoby to 50 proc. kosztów osobowych i 30 proc. pozostałych kosztów.
Warto w związku z tym przypomnieć, że obecnie przepisy pozwalają na odliczenie 30 proc. osobowych kosztów kwalifikowanych (są to głównie koszty pracowników zatrudnionych w celu prowadzenia prac B+R) oraz 20 proc. pozostałych kosztów w przypadku MŚP i 10 proc. w przypadku dużych przedsiębiorstw (chodzi o koszty związane np. z nabywaniem ekspertyz czy z opłatami za korzystanie z urządzeń badawczych).
Tak ustalone ulgi może zwiększyć w czwartym roku dodatkowy bonus podatkowy.
Wyższą ulgą mają być premiowane te firmy, które stale podnoszą poziom nakładów na B+R. Premia miałaby przysługiwać tym podatnikom, którzy po okresie kolejnych trzech lat ponoszenia wydatków premiowanych ulgą (podstawowy okres premiowany ulgą obejmuje trzy kolejne lata podatkowe) zwiększą wartość kosztów kwalifikowanych (czyli premiowanych odliczeniem) o 50 proc. w stosunku do średniej wartości tych kosztów ponoszonej w okresie pierwszych trzech lat. Mechanizm jest zatem taki, że jeżeli podatnik w pierwszym roku wydaje 4 mln zł, w drugim 5 mln zł, a w trzecim 6 mln zł, to przy średnich wydatkach 5 mln zł (suma 15 mln zł podzielona na trzy lata), by móc skorzystać z wyższego limitu ulgi w czwartym roku, powinien zwiększyć wydatki o co najmniej 2,5 mln zł (powinny one wynieść 7,5 mln zł). Premia za to jest jednak wysoka. W takiej sytuacji w rozliczeniu za czwarty rok podatnik będzie mógł zwiększyć wartość rzeczywiście poniesionych kosztów kwalifikowanych o 50 proc. wartości wzrostu tych kosztów. W naszym przykładzie byłoby to zatem 50 proc. z 2,5 mln zł, co daje łączną kwotę odliczenia od dochodu w czwartym roku (obejmującą zarówno ulgę, jak i dodatkowy bonus) wynoszącą 4,375 mln zł zamiast dotychczasowej maksymalnej kwoty 1,5 mln zł (w przypadku małej lub średniej firmy i wydatków innych niż koszty wynagrodzeń).
Ustawa wydłuża też z trzech do sześciu lat okres, w którym można odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki na B+R.
Nowa ulga pozwoli na odliczenia podatkowe firmom, które w toku swojej działalności prowadzą systematyczne prace nakierowane na zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystanie tychże do tworzenia nowych rozwiązań. Co istotne, warunki skorzystania z ulgi nie wydają się trudne do spełnienia i wymagają jedynie wyodrębnienia z ewidencji kosztów kwalifikowanych. Przepisy nie wymagają, aby prowadzone badania zakończyły się sukcesem. Pewien niedosyt pozostawia natomiast realna oszczędność podatkowa możliwa do uzyskania.
Datowany na 4 marca 2016 r. projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej przewiduje, że większość nowych przepisów zacznie obowiązywać już po 30 dniach od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. Trudno jednak przewidzieć, kiedy dokładnie może nastąpić jej uchwalenie. Obecnie trwa opiniowanie projektu.