Spółdzielnia, która wypłaca użytkownikom lokali odszkodowanie pochodzące z przyznanego przez zakład ubezpieczeniowy oraz z franszyzy redukcyjnej, musi je wykazać w informacji PIT-8C.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Spółdzielnia ubezpiecza majątek na wypadek szkód powstałych na skutek zdarzeń losowych. Związana z tym polisa ubezpieczeniowa zawarta przez spółdzielnię w 2008 roku ogranicza odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Kwota wypłacanego przez ubezpieczyciela odszkodowania jest obniżana o tzw. franszyzę redukcyjną, tj. stałą kwotę, którą spółdzielnia jest zobowiązana wypłacić poszkodowanemu z własnych środków. Zaistniała szkoda jest oceniana przez uprawnioną do tych czynności osobę z firmy ubezpieczeniowej i na tej podstawie szacuje się wysokość odszkodowania. Czy wypłacone użytkownikom lokali przez spółdzielnię kwoty odszkodowań z tytułu szkód podlegają zwolnieniu od PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, a tym samym nie należy ich wykazywać w PIT-8C?
ODPOWIEDŹ IZBY: Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 21 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z pewnymi wyjątkami. Zatem nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.
W omawianej sprawie spółdzielnia ubezpieczyła majątek na wypadek szkód powstałych na skutek zdarzeń losowych. Odszkodowanie z towarzystwa ubezpieczeniowego otrzymuje spółdzielnia, po czym przekazuje je użytkownikom lokali, uzupełniając je o franszyzę redukcyjną. Zatem realizacja umowy ubezpieczeniowej następuje pomiędzy spółdzielnią a towarzystwem ubezpieczeniowym.
Należy zatem przyjąć, że środki wypłacone przez spółdzielnię użytkownikom lokali, pochodzące z odszkodowania przyznanego przez zakład ubezpieczeniowy oraz z franszyzy redukcyjnej, nie korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.
Zakres obowiązków płatnika, ciążących na spółdzielni w związku z postawieniem do dyspozycji użytkownikom lokali środków pochodzących z odszkodowań, zależy od kategorii osób, którym te środki wypłacono.
Jeżeli wypłacone odszkodowanie nie jest związane ze szkodami dotyczącymi składników majątku związanych z prowadzoną przez użytkownika lokalu działalnością gospodarczą lub prowadzeniem przez niego działów specjalnych produkcji rolnej, uzyskane przez niego środki stanowią przychód z tytułu innych źródeł. W tym przypadku osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, są zobowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (tj. PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu. W pozostałych przypadkach na spółdzielni nie ciążą obowiązki płatnika zarówno w zakresie pobrania zaliczek na podatek, jak i sporządzania informacji podatkowych.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 października 2008 r. (nr ILPB1/415-474/08-2/RP)