Kupujemy pakiety medyczne dla pracowników, którzy partycypują w kosztach na podstawie zapisów w układzie zbiorowym pracy. Czy część pokrywana przez pracowników stanowi dla spółki przychód, czy może zmniejsza koszt świadczenia wykazany w księgach rachunkowych?
Pakiety medyczne to obecnie często spotykana forma motywacji pracownika. Mając podpisaną umowę z wybraną firmą, pracodawca daje pracownikom prawo korzystania z szerokiego wachlarza prywatnych usług medycznych, poczynając od zwykłych porad, konsultacji, badań specjalistycznych czy nawet pobytu w szpitalu, a uprawnieni pracownicy nie ponoszą kosztów związanych z ich zakupem.
Pakiety medyczne stanowią świadczenia nieodpłatne, a przychód uzyskany z tego tytułu podlega opodatkowaniu. Co więcej, należy wskazać, że przychód ten powstaje już w chwili otrzymania uprawnienia do korzystania z tychże świadczeń, nie zaś dopiero w momencie skorzystania.
Tak stwierdził również Naczelny Sąd Administracyjny, który 24 maja 2010 r. podjął uchwałę (sygn. akt II FPS 1/10) wskazującą, że „w rezultacie pakiety wykupione przez pracodawcę dla pracowników mieszczą się w zakresie pojęcia »nieodpłatne świadczenie«”. Skoro analizowane świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika polega na zagwarantowaniu mu możliwości bezpłatnego skorzystania z określonych usług medycznych, to pracownik otrzymuje je w momencie, w którym po stronie centrum medycznego powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do świadczenia mu tych usług. Taką chwilą może być umieszczenie zatrudnionego na liście uprawnionych lub wręczenie mu karty identyfikacyjnej pacjenta. Nie jest nią natomiast sam moment skorzystania z danej usługi”.
Warto zauważyć, że w zakresie obejmującym opodatkowanie pakietów świadczeń medycznych, doszło do ukształtowania się (po przyjęciu uchwał NSA z 24 maja 2010 r., sygn. akt II FPS 1/10 oraz z 24 października 2011 r., sygn. akt II FPS 7/10) stabilnego i konsekwentnego orzecznictwa przyjmującego, iż świadczenia te są kwalifikowane jako „inne świadczenia nieodpłatne”, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT i podlegają opodatkowaniu. Trybunał Konstytucyjny też wypowiedział się w tej sprawie ponad rok temu, tj. 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13). Według sędziów trybunału kluczowe dla powstania zobowiązania podatkowego jest wyrażenie zgody przez pracownika na przyjęcie od pracodawcy świadczenia. Udzielenie zgody przez pracownika powinno mieć miejsce wtedy, gdy pracownik otrzyma od pracodawcy informację, ile jest warte świadczenie oraz jaka będzie kwota podatku dochodowego z tego tytułu.
Zakres usług medycznych świadczonych na rzecz pracownika jest więc przychodem ze stosunku pracy. Jeżeli zatem przedmiotem określonego świadczenia są zakupione usługi, to według ustawy o PIT ich wartość pieniężną ustala się według cen zakupu.
Składki
Od przychodu pracowniczego, czyli również od wartości pakietu świadczeń medycznych, pracodawca powinien naliczyć m.in. składki ubezpieczeniowe do ZUS.
Sytuacja, w której pracownicy ponoszą częściową odpłatność za takie świadczenie, może korzystać ze zwolnienia z oskładkowania. Wówczas jego wartości pracodawca nie wlicza pracownikom do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (społecznych ani zdrowotnej).
Aby móc zastosować to zwolnienie, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
1) dana korzyść musi stanowić przychód pracownika ze stosunku pracy,
2) prawo do uzyskania tej korzyści musi wynikać z przepisów układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,
3) przepisy zakładowe powinny przewidywać partycypację pracownika w poniesieniu kosztów nabycia świadczeń.
Ewidencja
Wydatki na zakup pakietów medycznych odnosi się w ciężar kosztów działalności operacyjnej i podlegają ewidencji na koncie 40-5 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” lub na odpowiednim koncie zespołu 5.
Do kosztów firmy zalicza się jedynie część świadczenia sfinansowaną przez pracodawcę. Kwota obciążająca pracownika nie jest przychodem dla pracodawcy, tylko podlega ujęciu na kontach rozrachunkowych.
Część wydatków na pakiety medyczne zwracane przez pracowników najczęściej potrąca się z listy płac. W ewidencji księgowej mogą zostać ujęte na koncie 23-4 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”.
Zatem wydatki na zakup pakietów medycznych dla pracowników mogą zostać ujęte w księgach rachunkowych w następujący sposób:
1. Faktura potwierdzająca zakup usług medycznych:
– Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”
– Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,
2. Rozliczenie zakupionych usług :
– Wn konto 40-5 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” w części pokrywanej przez pracodawcę,
– Wn konto 23-4 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami” w części pokrywanej przez pracowników,
– Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”,
3. Potrącenie z wynagrodzenia należności za pakiety medyczne:
– Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń,”
– Ma konto 23-4 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”. ©?
PRZYKŁAD
Zapis w układzie zbiorowym
Jednostka wykupiła dla 20 pracowników pakiety świadczeń medycznych o wartości 100 zł miesięcznie dla każdego pracownika. W układzie zbiorowym pracy znajduje się zapis o częściowym partycypowaniu pracowników w kosztach tego świadczenia, tj. w wysokości 10 zł miesięcznie, która jest potrącana z wynagrodzenia. Pozostałą kwotę w wysokości 90 zł pokrywa pracodawca. Wartości przekazanego świadczenia pracownikom jednostka nie wlicza do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych.
Objaśnienia:
1. FV za zakup usług medycznych kwota 2000 zł: strona Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu” oraz strona Ma konto konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”;
2. Rozliczenie zakupu:
a) część wydatków ponoszonych przez pracodawcę kwota 1800 zł : strona Wn konto 40-5 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia”;
b) część wydatków ponoszonych przez pracowników kwota 200 zł: strona Wn konto 23-4 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”;
c) rozliczenie zakupu kwota 2000 zł strona Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”;
3. PK – lista płac potrącenie należności za usługi medyczne kwota 200 zł: strona Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” oraz strona Ma konto 23-4 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).