Chcę przekazać swojej pełnoletniej, ale jeszcze niepracującej córce darowiznę w wysokości 16 tys. zł na start w dorosłe życie. Wcześniej nigdy tego nie robiłam, dlatego zastanawiam się, w jaki sposób powinnam dać jej pieniądze, by pozostać w zgodzie z przepisami i by było to dla nas obu najkorzystniejsze podatkowo – z ręki do ręki czy na konto, jednorazowo czy w transzach. Czy muszę zgłosić taką kwotę do urzędu skarbowego i – najważniejsze – czy zapłacę od darowizny podatek – pyta pani Małgorzata.
Anna Szkudlarek, doradca podatkowy, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy / Dziennik Gazeta Prawna
Co do zasady darowizny podlegają opodatkowaniu, z tym że przepisy okazują się bardzo korzystne, jeśli majątek darują sobie osoby bliskie. Przede wszystkim trzeba jednak zadbać o dopełnienie wszelkich formalności. Wówczas osoba obdarowana może się cieszyć zalegalizowanym darem i uniknąć konieczności zapłaty w przyszłości karnych stawek podatku z tytułu nieujawnionych źródeł przychodu, jeśli po upływie kilku lat nie będzie potrafiła wykazać, skąd ma określony składnik swojego majątku.
Istotne jest to, że wszelkie obowiązki związane z opodatkowaniem darowizn obciążają osobę obdarowywaną i to ona ponosi negatywne konsekwencje, gdy nie uczyni zadość obowiązującym przepisom. Zatem to ona powinna znać regulacje prawa podatkowego i ich zastosowanie w zależności od stanu faktycznego.
Obdarowany nie musi nic robić, jeśli wartość darowizny nie przekracza określonych progów kwotowych. Chodzi o to, że przepisy wyznaczają pewne przypadki, gdy nie tylko nie ma obowiązku zapłaty daniny od darowizny, ale nie trzeba nawet zgłaszać do fiskusa ich otrzymania. W pierwszej grupie podatkowej, a więc, gdy nabywcą jest rodzic, dziadek, pradziadek, dziecko, ojczym, macocha, rodzeństwo, teść, zięć lub synowa darczyńcy, opodatkowaniu nie podlega kwota do 9637 zł w skali pięciu lat.
Dla drugiej grupy podatkowej, a więc gdy obdarowanymi są m.in. dzieci rodzeństwa darczyńcy (np. dzieci siostry) lub rodzeństwo jego rodziców (np. wuj), kwota wynosi 7276 zł, a gdy darczyńcę i nabywcę nie łączą żadne związki rodzinne, pułap spada do poziomu 4902 zł w skali pięciu lat. Wspomniany okres liczy się jako pięć pełnych lat poprzedzających rok ostatniego nabycia. A więc jeśli ktoś nabył darowiznę we wrześniu 2015 r., to musi przypomnieć sobie, czy od tej samej osoby nie otrzymał innej, licząc od początku 2010 r., a nie od września 2010 r.
Odnosząc się do przypadku czytelniczki, warto zauważyć, że limit kwoty w pierwszej grupie podatkowej – 9637 zł – liczy się oddzielnie dla każdego z rodziców. Gdyby więc pani Małgorzata zdecydowała się podzielić darowiznę dla córki w wysokości 16 tys. zł pomiędzy siebie i męża, obdarowana uniknęłaby obowiązku zgłoszenia jej do urzędu skarbowego. Przykładowo, czytelniczka przekazałaby córce 9,5 tys. zł, a jej mąż, czyli ojciec, 6,5 tys. zł, a więc żadne nie przekroczyłoby limitu zwolnionego z obowiązku zgłoszenia darowizny fiskusowi. Pozostawanie we wspólności majątkowej pomiędzy rodzicami nie wpływa na to, że limit 9637 zł stosuje się dla każdego z nich oddzielnie.
Jeśli jednak z przyczyn osobistych takie rozwiązanie nie wchodzi w grę, córka nie uniknie dopełnienia określonych formalności. Co prawda, ponieważ darowiznę otrzyma od osoby najbliższej, więc nie zapłaci ani grosza daniny niezależnie od jej wysokości, ale pod warunkiem że zgłosi otrzymanie pieniędzy do urzędu skarbowego właściwego dla swojego miejsca zamieszkania (patrz porada eksperta).
Podstawa prawna
Art. 4a, art. 5, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 1–2, art. 14 ust. 1–3, art. 15 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.).
PORADA EKSPERTA
Darowizna między matką a córką będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Aby córka mogła skorzystać ze zwolnienia, pieniądze powinny zostać przelane na jej rachunek bankowy, a ona w ciągu sześciu miesięcy musi zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego fakt otrzymania darowizny w kwocie przekraczającej 9637 zł na kilkustronicowym formularzu SD-Z2 z załączonym potwierdzeniem przelewu. Dla zwolnienia darowizn pieniężnych dokonanych w pierwszej grupie podatkowej (i przekraczających wyżej wskazaną kwotę) istotnym jest więc dokonanie takiej darowizny za pośrednictwem rachunku bankowego i złożenie stosownego zawiadomienia w urzędzie skarbowym w określonym sześciomiesięcznym terminie. W przypadku niespełnienia powyższych warunków darowizna będzie opodatkowana stawką 3 proc. podatku, jeśli będzie opiewała na kwotę do 10 278 zł; jeśli będzie wynosiła ponad 10 278 zł ale do 20 278 zł – podatek wyniesie 308 zł 30 gr i 5 proc. nadwyżki ponad 10 278 zł. Natomiast jeśli przekroczy 20 556 zł, podatek wyniesie 822 zł 20 gr i 7 proc. nadwyżki ponad 20 556 zł.