Co do zasady w przypadku świadczenia usług podlegających opodatkowaniu na terenie kraju przez zagranicznego usługodawcę, zarejestrowanego dla celów VAT w Polsce, możliwe jest zarówno rozliczenie VAT przez nabywcę za pomocą mechanizmu importu usług lub przez zagranicznego usługodawcę. Istnieje jednak grupa usług, która zawsze musi być rozliczana przez krajowego podatnika. Zagraniczny usługodawca w takim przypadku nie ma prawa naliczania VAT na swoich fakturach, nawet jeśli jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce. Kiedy nabywca usługi od zagranicznego podmiotu podlega obowiązkowemu rozliczeniu VAT?
JERZY MARTINI
doradca podatkowy, Baker & McKenzie
Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o VAT podatnikiem w przypadku usług świadczonych przez zagraniczny podmiot jest zasadniczo podatnik posiadający siedzibę na terenie kraju, chyba że podatek zostanie rozliczony przez zagranicznego usługodawcę zarejestrowanego w Polsce. Jednak, jak wskazuje omawiany przepis, usługi określone w art. 27 ust. 3, art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7 zawsze podlegają rozliczeniu przez krajowego nabywcę.
Usługi wymienione w tych przepisach to przede wszystkim tzw. usługi niematerialne (licencje, usługi doradcze, szeroko rozumiane usługi IT, reklamowe, prawne, księgowe, inżynierskie, telekomunikacyjne), a także usługi wynajmu (z wyjątkiem środków transportu), dostawy energii elektrycznej i gazu w systemie gazowym. Usługami objętymi tymi zasadami opodatkowania objęte są również usługi podlegające opodatkowaniu w kraju ze względu na posłużenie się nabywcy polskim numerem VAT (usługi wewnątrzwspólnotowego transportu towarów, prac na majątku ruchomym, niektóre usługi pośrednictwa).
Ze względu na zmianę w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, która weszła w życie od 1 stycznia 2008 r., należałoby uznać, że krajowy podmiot nie będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego nieprawidłowo wykazanego na fakturze przez zagranicznego usługodawcę, choć można byłoby doszukiwać się pewnych argumentów przemawiających za obroną prawa do odliczenia podatku. Stanowisko przeciwne odliczeniu podatku w takiej sytuacji znajduje potwierdzenie w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Genius Holding (C-342/87).
Dlatego obecnie w celu uniknięcia sporów z organami podatkowymi ważne jest weryfikowanie faktur wystawianych przez zagraniczne podmioty zarejestrowane dla celów VAT w Polsce pod kątem zasadności naliczania polskiego VAT.