Trybunał Konstytucyjny wytrącił ostatni oręż z rąk spółek od lat podważających legalność opodatkowania podwyższenia kapitału zakładowego.

TK wyjaśnił, że konstytucja nie wprowadza ograniczeń w nakładaniu podatków ze względu na okoliczność, czy już wcześniej one obowiązywały. Taki warunek nałożyła na nas wprawdzie dyrektywa unijna w 2004 r., gdy przystępowaliśmy do UE, ale trudno tu mówić o nielojalności państwa polskiego, sprzecznej z zasadą demokratycznego państwa prawnego – stwierdził trybunał.
Chodzi o podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Przystępując w 2004 r. do UE, Polska zobowiązała się zwolnić z niego te czynności, które 20 lat wcześniej, tj. 1 lipca 1984 r., były bez daniny lub były opodatkowane stawką 0,5 proc. lub niższą. W Polsce obowiązywała w 1984 r. opłata skarbowa, która – jak wynikało z ustawy o niej – była pobierana od pism stwierdzających zawiązanie spółki. Natomiast rozporządzenie wykonawcze mówiło o powiększeniu kapitału zakładowego spółki.
Ta różnica w przedmiocie opodatkowania stała się głównym powodem dwóch skarg złożonych do TK. Spółki uznały, że w rozporządzeniu rząd przekroczył swoje kompetencje. Nie zaskarżyły jednak rozporządzenia, bo tego nie mogły zrobić, tylko ustawę o PCC, która – jak twierdziły – akceptowała to, że w 1984 r. obowiązywały przepisy niespełniające wymogów konstytucyjnych.
Trybunał uznał jednak ten zarzut za bezzasadny. Umorzył postępowanie i tym samym nieodwracalnie zamknął drogę skarżącym do odzyskania PCC od podwyższenia kapitału.
To ważna informacja dla wielu innych spółek w Polsce, które od lat walczą w podobnej sprawie. Ich skargi są jednak konsekwentnie oddalane przez sądy, w tym NSA. Te bowiem nie mają wątpliwości, że Polska, utrzymując w 2004 r. opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego, nie naruszyła art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Spółki nie mają też co liczyć na Trybunał Sprawiedliwości UE, bo z jego wyroków również wynika, że państwa członkowskie, przystępując do Unii, mogły utrzymać daninę od czynności, które 1 lipca 1984 r. były opodatkowane według stawki wyższej od 0,5 proc. TSUE orzekł tak m.in. w wyrokach w sprawie C 212/10, Logstor ROR Polska oraz w sprawie C 377/13, Ascendi Beiras Litoral e Alta, Auto Estradas das Beiras Litoral e Alta SA.

ORZECZNICTWO

Postanowienie TK z 15 lipca 2015 r., sygn. akt SK 69/13