EKSPERT WYJAŚNIA
JOLANTA WTOREK
dyrektor działu usług księgowych, FPA Group Toruń
Planujemy zakupić towar od producenta z Indii i odsprzedać go firmie w Kenii. Nasza firma nie ma oddziału w Indiach, więc chcielibyśmy zlecić firmie transportowej odbiór towaru w Indiach w celu przetransportowania go bezpośrednio do Kenii. Otrzymamy fakturę od producenta z Indii (na razie jest to faktura pro forma w ramach przedpłaty). W jaki sposób rozliczyć w podatku od towarów i usług taką transakcję?
Zasady określające miejsce świadczenia wskazują miejsce powstania obowiązku podatkowego, a tym samym określają w przypadku transakcji międzynarodowych, na terytorium którego państwa została ona zrealizowana, co uprawnia to państwo do poboru VAT. W powyższym stanie faktycznym należy odpowiedzieć na pytanie, czy dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają między innymi odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Czynności te są opodatkowane niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Zgodnie z art. 2 pkt 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podlega więc odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Zasada ta - zwana zasadą terytorialną podatku od wartości dodanej - ma na celu uniknięcie sytuacji, w której ta sama czynność mogłaby być objęta podatkiem w dwóch różnych państwach, bądź też nie podlegać opodatkowaniu w żadnym z nich.
Przedstawiony stan faktyczny wskazuje, że dana transakcja została przeprowadzona poza granicami Polski, a więc nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce. Musimy jednak odpowiedzieć na pytanie, czy zgodnie z art. 5 ust. 1 nie mamy do czynienia z importem lub eksportem towarów. Przez import towarów - rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, a przez eksport towarów - rozumie się potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty Europejskiej. W eksporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potwierdzenia przez urząd celny określony w przepisach celnych wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty.
Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Stosuje się to odpowiednio w przypadku eksportu towarów, jeżeli wywóz towarów nastąpi w ciągu sześciu miesięcy, licząc od dnia otrzymania części należności.
Jednak przedstawiony stan faktyczny dotyczący zakupu towarów w Indiach i sprzedaży ich w Kenii nie spełnia znamion ani importu, ani eksportu towarów, dlatego też transakcja ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce. Należy jednak upewnić się, czy taka transakcja nie powoduje konieczności rejestracji jako podatnik podatku od wartości dodanej w Kenii. Informację taką można uzyskać w Ambasadzie RP w Nairobi lub w konsulacie w Mombasa.
(EW)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 2 pkt 1, 7 i 8, art. 5 ust. 1-2 oraz art. 19 ust. 6 i ust. 11-12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).