Jeśli podatnicy mają ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze ze Stanami Zjednoczonymi, a w Polsce nie uzyskują żadnych dochodów, nie muszą rozliczać się podatkowo z krajowym urzędem skarbowym.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ MINISTER
Podatnicy wyjechali do USA w kwietniu 2002 r. W państwie tym uzyskują dochody i płacą podatki. Od momentu wyjazdu nie uzyskali żadnych dochodów w Polsce.
Przed wyjazdem zrezygnowali z pracy w Polsce, rozwiązując umowy z pracodawcami, zlikwidowali konto bankowe. Podatnicy nie mają dzieci. Nie posiadają też żadnych nieruchomości ani innych dóbr materialnych w Polsce. Czy od dochodów uzyskanych w USA, z którym to krajem podatnik ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze, powinien płacić podatek dochodowy w Polsce?
ODPOWIEDŹ MINISTRA
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Natomiast art. 3 ust. 2a ustawy o PIT stanowi, że osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).
Powołane przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 7 umowy między Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, określenie osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski oznacza: polską spółkę i jakąkolwiek osobę (oprócz spółki lub innej jednostki organizacyjnej, traktowanej zgodnie z polskim prawem jako spółka) mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski dla celów jej opodatkowania, lecz w przypadku udziałowca spółki prawa cywilnego lub zarządcy majątku tylko w takim zakresie, w jakim dochód uzyskany przez taką osobę z tego tytułu podlega podatkowi polskiemu jako dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce.
Rozstrzygające znaczenie w kwestii opodatkowania dochodów uzyskiwanych ze źródeł położonych na terytorium danego państwa ma zatem ustalenie miejsca zamieszkania podatnika.
W przepisach polskiego prawa podatkowego, obowiązujących do końca grudnia 2006 r., pojęcie miejsca zamieszkania nie było zdefiniowane. W myśl art. 25 kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Warunek przebywania w danym miejscu ma charakter obiektywny i nie ma problemów dowodowych w wykazaniu, że dana osoba przebywa lub nie w danej miejscowości. Zamiar stałego pobytu w danej miejscowości ma natomiast charakter subiektywny, ponieważ odnosi się do woli osoby. Należy jednak zauważyć, że istnieją kryteria obiektywizujące zamiar stałego pobytu. Uznaje się np., że podatnik wykazuje zamiar stałego pobytu w danej miejscowości, jeżeli miejscowość ta stanowi dla niego centrum jego życiowej działalności, ocenianej w aspekcie jego powiązań osobistych i gospodarczych.
Zatem w omawianym przypadku, od dnia wyjazdu do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej podatnicy nie posiadają miejsca zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Polski. Oznacza to, że od dnia wyjazdu do USA podatnicy podlegają w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. podlegają opodatkowaniu jedynie od dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Natomiast do dnia wyjazdu, podatnicy podlegali opodatkowaniu w Polsce od całości uzyskanych dochodów, na zasadach określonych w art. 3 ust. 1 ustawy o PIT. Nie ma tu znaczenia fakt zmiany art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 2a oraz art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które obowiązują od 1 stycznia 2007 r.
Postanowienie ministra finansów z 23 maja 2007 r. nr DD4-033-0112/ZKK/07/229.
Ewa Matyszewska