Kto po śmierci współmałżonka wypłaca pieniądze ze wspólnego rachunku, musi powiadomić fiskusa, by nie zapłacić daniny. Instytucja finansowago nie wyręczy, choć przesyła do urzędu zawiadomienie o wypłacie
Grzegorz Culepa departament komunikacji korporacyjnej PKO BP / Dziennik Gazeta Prawna
To wniosek z wyroku WSA w Opolu. Sprawa dotyczyła wdowca. Przed śmiercią żony oboje złożyli w banku dyspozycję wypłaty na wypadek śmierci. Podatniczka zmarła w sierpniu 2013 r., a w następnym miesiącu bank – zgodnie z obowiązkiem – wypłacił pieniądze jej mężowi. Jeszcze w tym samym miesiącu przesłał urzędowi skarbowemu zawiadomienie o wypłacie wierzytelności po zmarłym w wysokości ponad 50 tys. zł.
Rok później urząd skarbowy wezwał podatnika do wyjaśnienia, dlaczego nie złożył w terminie zeznania o nabyciu środków pieniężnych po zmarłej żonie (służy do tego druk SD-3). Było to warunkiem zwolnienia go z podatku od spadków i darowizn.
W odpowiedzi na to wezwanie złożył zeznanie SD-3 i uważał, że w takim razie jest zwolniony z daniny. Naczelnik urzędu skarbowego uznał jednak inaczej. Stwierdził, że skoro podatnik nie zawiadomił urzędu w ustawowym terminie 6 miesięcy od śmierci żony, to musi zapłacić podatek.
Wdowiec odwołał się od tej decyzji. Tłumaczył, że po śmierci żony zaniósł do banku akt jej zgonu, a bank na tej podstawie wystawił zawiadomienie o wypłacie wierzytelności po zmarłym i przesłał je do urzędu skarbowego. Uznał więc, że tym samym spełnił warunki zwolnienia przewidzianego dla członków najbliższej rodziny. Nie wiedział, że musi dodatkowo sam zgłosić do urzędu nabycie środków pieniężnych po zmarłej żonie.
Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, a następnie WSA w Opolu podtrzymały decyzję naczelnika. Sąd wyjaśnił, że 6-miesięczny termin na zgłoszenie nabycia prawa majątkowego, który dotyczył podatnika, należy liczyć od dnia śmierci, czyli w tym wypadku – od 4 sierpnia 2013 r. (przewiduje go art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 86). Upłynął on więc 5 lutego 2014 r. Nawet gdyby do podatnika miał zastosowanie inny termin (z art. 4a ust. 2 ustawy) dotyczący osób, które dowiedziały się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów podstawowych, to podatnik musiałby złożyć zawiadomienie w ciągu 6 miesięcy, licząc od 19 września 2013 r. (data wypłaty wkładu przez bank). Podatnik też go jednak nie dotrzymał. Organy prawidłowo więc nakazały zapłatę. Nie musiały przy tym przypominać mu o tym obowiązku przed upływem 6-miesięcznego terminu – stwierdził sąd.
Wyrok jest nieprawomocny.
Obowiązki banku dotyczące wypłaty na wypadek śmierci
Przy realizacji wypłat z tytułu spadkobrania oraz dyspozycji na wypadek śmierci bank ma obowiązek przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela informację o dokonanych wypłatach i ich wysokości, w terminie 14 dni od dnia wypłaty.
D yspozycje wypłaty na rzecz współmałżonka po śmierci posiadacza rachunku mogą dotyczyć:
a) wypłaty z tytułu kosztów pogrzebu – wypłata następuje po przedstawieniu bankowi odpisu aktu zgonu posiadacza rachunku oraz oryginalnych rachunków lub faktur potwierdzających poniesienie kosztów ;
b) wypłaty z tytułu dyspozycji na wypadek śmierci (możliwość wypłaty występuje, jeżeli posiadacz rachunku złożył dyspozycję na wypadek śmierci, w której wskazał współmałżonka) – wypłata następuje po przedłożeniu bankowi odpisu aktu zgonu.
Kwota przypadająca do wypłaty (po ewentualnym zwrocie kosztów pogrzebu) nie może być wyższa niż 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, które ogłasza prezes GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Jeśli w dyspozycji na wypadek śmierci była wymieniona więcej niż jedna osoba, to każda z nich otrzymuje część tej kwoty, zgodnie z zapisem w dyspozycji na wypadek śmierci ;
c) wypłaty z tytułu spadkobrania – współmałżonek, jeżeli jest spadkobiercą, może wypłacić środki z rachunku, zgłaszając się do banku z aktem zgonu, prawomocnym postanowieniem sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia. Wypłata następuje na rzecz każdego ze spadkobierców (zapisobierców) w częściach odpowiednich do ich udziałów w spadku, określonych w postanowieniu sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, sporządzonego przez notariusza. ©?
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Opolu z 27 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Op 159/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia