Od lipca korzystajacy z tego ułatwienia przy nabywaniu benzyny do samochodów wykorzystywanych do celów mieszanych też odliczą 50 proc. VAT. Muszą tylko pamiętać, by w umowie zawrzeć stosowne zapisy
Karty paliwowe są oferowane przez firmy leasingowe, zarządzające flotami samochodów, jak również firmy dystrybuujące paliwo. Stanowią wygodny instrument kontroli i optymalizacji wydatków na paliwo oraz inne towary i usługi związane z samochodami, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorców dysponujących większą liczbą samochodów.
Jak to działa
Rozliczenia są zwykle przeprowadzane w następujący sposób: za pomocą karty paliwowej odbywa się płatność za towary oraz usługi, w szczególności paliwo na stacjach. Dystrybutor paliwa wystawia fakturę za towary (w tym paliwo) na leasingodawcę, a leasingodawca wystawia fakturę na leasingobiorcę. W konsekwencji leasingobiorca otrzymuje od leasingodawcy fakturę za towary (w tym paliwo) z VAT. Leasingobiorca odlicza 100 proc. VAT od paliwa do samochodu ciężarowego (100 proc. od samochodu osobowego wykorzystywanego tylko w działalności gospodarczej po spełnieniu wymaganych warunków). Na razie nie może odliczać VAT od paliwa do samochodów osobowych wykorzystywanych do celów mieszanych, ale od 1 lipca 2015 r. to się zmieni i będzie mógł odliczyć 50 proc. VAT.
Jest problem
Kwestia odliczenia VAT od paliwa w przypadku zakupów dokonywanych kartami paliwowymi budzi duże wątpliwości interpretacyjne. Od 2012 roku pod wpływem wykładni zaprezentowanej w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości UE z 6 lutego 2003 r. w sprawie Auto Lease BV (sygn. C-185/01) sądy administracyjne przyjęły negatywne dla podatników stanowisko. W wyroku tym TSUE wskazał, że nie dochodzi do dostawy paliwa przez leasingodawcę na rzecz leasingobiorcy samochodu, gdy leasingobiorca tankuje samochód będący przedmiotem umowy leasingu, nawet wówczas, gdy samochód jest tankowany w imieniu i na rachunek leasingodawcy za pośrednictwem karty paliwowej.
Czyżby zmiana stanowiska
W konsekwencji od 2012 roku sądy administracyjne w większości wydawanych orzeczeń uznają, że leasingodawca świadczy usługę finansową, a nie dokonuje dostawy towarów (paliwa). W konsekwencji faktura za paliwo, jaką otrzymuje leasingobiorca, nie dokumentuje rzeczywistej transakcji. Nie przysługuje mu więc prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o VAT. Takie stanowisko zostało zaprezentowane w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych. [przykład 1]
Warto jednak zauważyć, że pojawiło się również orzeczenie pozytywne, które zdaje się przełamywać niekorzystne dla podatników stanowisko sądów administracyjnych w tym zakresie. W wyroku NSA z 15 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1478/13, sąd wskazał, że: „(...) Jeżeli z treści umów wynika, że podmiot ten będzie miał wpływ na istotne elementy transakcji, to wówczas należy uznać, iż rozporządza on daną rzeczą jak właściciel, czyli jest czynną stroną transakcji, w ramach której kolejna w szeregu dostawa, tj. dostawa na rzecz nabywcy, będzie dokonana (uznana za dokonaną) przez niego. Jednocześnie należy mieć na względzie, że dostawa łańcuchowa nie oznacza faktycznego wydania towaru na każdym etapie łańcucha (...”).
I dalej w tym samym orzeczeniu: „Natomiast jeżeli z treści umów wynikałoby, że skarżąca spółka pobiera od nabywcy opłaty za wydanie oraz obsługę karty, przy czym jednocześnie nie posiada żadnych uprawnień decyzyjnych co do istotnych elementów związanych z dostawą towarów, np. nie kształtuje ceny towaru oraz nie ponosi odpowiedzialności za wady produktu, należałoby w takim stanie faktycznym przyjąć, iż spółka nie jest podmiotem, którego można by określić jako dostawcę (paliwo przekazywane jest bezpośrednio pomiędzy stacją paliw i nabywcą – klientem), zaś transakcja pomiędzy spółką i nabywcą nie nosi znamion dostawy. W takiej sytuacji spółka nie dysponuje paliwem jak właściciel, zatem nie może przekazać tego prawa, tj. odsprzedać paliwa, na rzecz swoich kontrahentów”.
Dostawa łańcuchowa czy nie
Odnosząc się do powyższego korzystnego dla podatników orzeczenia, należy wskazać, że ukazuje ono istotę całego problemu – mianowicie czy w przypadku zakupu paliwa za pośrednictwem kart paliwowych dochodzi do dostawy łańcuchowej czy też nie. Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, iż dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. W przypadku zatem, gdyby wystąpiła dostawa łańcuchowa w rozumieniu powyższych przepisów ustawy o VAT, to możliwe byłoby odliczenie VAT naliczonego przez podmiot, który otrzymał fakturę od leasingobiorcy. Aby jednak przesądzić te kwestie, należy analizować konkretne postanowienia poszczególnych umów.
Wydaje się, że powyższe orzeczenie wskazuje, iż istnieją możliwości takiego ukształtowania postanowień umownych, aby leasingobiorca mógł odliczyć VAT naliczony z faktur otrzymywanych za paliwo od leasingodawcy. Przykładowo chodzi tutaj o takie postanowienia umowne, że leasingodawca ma wpływ na kształtowanie ceny towarów i usług nabywanych za pomocą kart paliwowych (np. wynegocjował z dystrybutorem rabaty na paliwo zakupione przy użyciu kart paliwowych).
Organy podatkowe życzliwe
Warto przy tym wskazać, że w wydawanych ostatnio interpretacjach przepisów podatkowych jest prezentowane stanowisko pozytywne, zgodnie z którym podatnikom przysługuje odliczenie VAT od towarów (paliwa) nabywanych za pomocą kart paliwowych.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że problem odliczenia VAT naliczonego od towarów nabywanych przy użyciu kart paliwowych nie dotyczy kart wydawanych przez dystrybutorów paliwa. W sytuacji zakupu paliwa do samochodu ciężarowego za pomocą karty paliwowej dokonywana jest klasyczna dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT, pozwalająca na pełne odliczenie podatku.[przykład 2]
Decydują postanowienia umowy
Jak wynika z powyższych stwierdzeń, odliczenie VAT od paliwa oraz innych towarów zakupionych przy użyciu kart paliwowych może być problematyczne dla podatników. Przedstawione przykłady pokazują jednak, że odpowiednie ukształtowanie postanowień umownych pozwoli ograniczyć to ryzyko. [przykład 3]
Można też rozważyć wystąpienie o indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego.
Przy tym ryzyko to dotyczy wyłącznie towarów. VAT od usług (np. myjnia, usługi serwisowe) można rozliczać na zasadach ogólnych, ponieważ możliwość refakturowania usług przewiduje art. 8 ust. 2a ustawy o VAT.
Co na to sąd i fiskus
Skoro wynajmujący nie jest podmiotem faktycznie otrzymującym i korzystającym z paliwa zakupionego przez najemcę, nie można zaakceptować stanowiska, że podmiot inny niż nabywca może dokonać odliczenia podatku naliczonego, nawet jeśli jest podmiotem finansującym zakup.
Wyrok NSA z 10 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1292/12; Wyrok WSA w Poznaniu z 15 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1233/13; Wyrok NSA z 14 sierpnia 2012 r., sygn. akt I FSK 1177/11.
Wnioskodawcy przysługuje (będzie przysługiwać) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług przy użyciu kart paliwowych wystawionych przez X na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy [ustawy o VAT – red.], pod warunkiem że te towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zachowaniem warunków i ograniczeń wynikających z art. 86a i 88 ustawy.
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 marca 2015 r., nr IBPP2/443-1248/14/KO.
Transakcje pomiędzy stacjami paliw a Zainteresowanym, jak również pomiędzy Wnioskodawcą a jego Klientami stanowią odpłatną dostawę towarów i podlegają opodatkowaniu na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Tym samym Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach od stacji paliw dokumentujących nabycie przedmiotowych towarów, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 lutego 2015 r., nr IPPP3/443-1213/14-3/IG.
Skoro Leasingodawca posiada koncesję na obrót paliwami ciekłymi, a paliwa nabywane będą przez pracowników Spółki za pomocą kart paliwowych w imieniu i na rzecz Leasingodawcy, który będzie dokumentował te transakcje zbiorczymi fakturami wystawianymi na Spółkę, to w tej sytuacji będzie on posiadał prawo do rozporządzania ww. paliwem jak właściciel, ponieważ administruje udostępnianymi Spółce kartami paliwowymi, raportuje i kontroluje transakcje nabycia paliwa oraz negocjuje warunki i ceny paliwa nabywanego przy użyciu kart paliwowych.
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 stycznia 2015 r., nr ITPP2/443-1425/14/KT.
PRZYKŁAD 1
Tylko zasady ogólne
Leasingobiorca użytkuje samochód ciężarowy na podstawie umowy zawartej z leasingodawcą. Leasingobiorca dokonuje zakupu paliwa do tego samochodu za pośrednictwem karty paliwowej udostępnionej przez leasingodawcę. Rozliczenie zakupionego paliwa następuje poprzez fakturę wystawioną przez leasingodawcę na leasingobiorcę. W umowie między leasingodawcą oraz leasingobiorcą zawarto postanowienia dotyczące ogólnych zasad korzystania z kart paliwowych obejmujące zasady wydawania kart oraz wystawiania faktur przez leasingodawcę. W umowie brak jest postanowień dotyczących dysponowania przez leasingodawcę paliwem jak właściciel, jak również postanowień dotyczących kształtowania cen, w tym negocjowania rabatów przez leasingodawcę. W takiej sytuacji odliczenie VAT naliczonego na podstawie faktury otrzymanej przez leasingobiorcę, która dokumentuje zakup paliwa do samochodu ciężarowego, może być problematyczne. Z powodu braku szczegółowych postanowień umownych dotyczących obrotu paliwem przy zastosowaniu kart paliwowych, organy podatkowe mogą uznać, że leasingodawca świadczy jedynie usługę finansową, a nie dokonuje dostawy paliwa, a wówczas odliczenie VAT jest niemożliwe.
PRZYKŁAD 2
Od dystrybutora
Do samochodu ciężarowego kierowca kupuje paliwo za pośrednictwem karty paliwowej wydanej przez dystrybutora paliwa. Rozliczenie zakupionego paliwa następuje poprzez fakturę wystawioną przez dystrybutora paliwa na kierowcę. W tym przypadku można odliczyć VAT naliczony od paliwa zakupionego do samochodu ciężarowego za pośrednictwem karty paliwowej. Dystrybutor paliwa faktycznie dokonuje dostawy paliwa w rozumieniu ustawy o VAT. Inny jest natomiast sposób rozliczenia paliwa, co nie wpływa na fakt, że dystrybutor ma prawo do dysponowania towarem jak właściciel i w wyniku transakcji dokonanych przy zastosowaniu kart przenosi to prawo na kierowcę.
PRZYKŁAD 3
Szczegółowe regulacje
Najemca użytkuje samochód ciężarowy na podstawie umowy zawartej z wynajmującym. Najemca dokonuje zakupu paliwa do tego samochodu za pośrednictwem karty paliwowej udostępnionej przez wynajmującego. Rozliczenie zakupionego paliwa następuje poprzez fakturę wystawioną przez wynajmującego na najemcę. W umowie zawarto szczegółowe postanowienia dotyczące zasad korzystania z kart paliwowych oraz postanowienia dotyczące dysponowaniem paliwem jak właściciel i przeniesieniem na nabywcę paliwa prawa do rozporządzenia paliwem jak właściciel. W tym przypadku także można odliczyć VAT naliczony od paliwa zakupionego do samochodu ciężarowego za pośrednictwem karty paliwowej, pod warunkiem jednak, że postanowienia umowy między wynajmującym a najemcą przesądzają, iż dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia paliwem jak właściciel. Ponadto powyższa umowa powinna przesądzać, że wynajmujący ma wpływ na kształtowanie ceny towarów i usług nabywanych za pomocą kart paliwowych, przykładowo poprzez negocjowanie rabatów.
Podstawa prawna
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).