Pani Zofia od niedawna jest na emeryturze. – To pierwszy rok, gdy nie rozliczam się z fiskusem tylko z pracy – wyjaśnia. – Jakie zasady składania PIT zastosować, gdy uzyskałam prawo do świadczenia w trakcie roku i mam zarówno przychody z pracy, jak i z emerytury – pyta czytelniczka
Pani Zofia na rozliczenie z fiskusem za 2014 r. ma czas do 30 kwietnia br. Zeznanie – w odróżnieniu od osoby przebywającej cały rok na emeryturze i niedorabiającej – musi złożyć sama. W 2014 r. miała bowiem dochody z dwóch źródeł. W takim przypadku powinna skorzystać z formularza PIT-37 (gdy wcześniejsze przychody pochodziły z umowy o pracę, umowy-zlecenia lub umowy o dzieło) lub PIT-36 (gdy była prowadzona działalność). Na tych drukach wykazuje się zarówno przychody uzyskane z tytułu emerytury, jak i otrzymane z innych źródeł (np. umowy o pracę, umowy-zlecenia, umowy o dzieło). Przy rozliczeniu podatku za 2014 r. obowiązują nowe wzory zeznań: PIT-37 (wersja nr 21) i PIT-36 (wersja nr 21), które zostały określone w rozporządzeniu z 27 listopada ub.r. Informacje o osiągniętych w 2014 r. przychodach z emerytury ZUS przekaże na druku PIT-11 A. Natomiast były pracodawca prześle formularz PIT-11. Oba dokumenty powinny dotrzeć do końca lutego. Prowadzący działalność gospodarczą wartość przychodu musi obliczyć samodzielnie na podstawie wystawionych faktur sprzedażowych.
W 2016 r., gdy pani Zofia będzie już cały rok na emeryturze, otrzyma z ZUS PIT-40 A. Jeżeli nie będzie miała żadnych innych dochodów, np. z tytułu umów cywilnoprawnych, to nie będzie musiała składać fiskusowi dodatkowego zeznania podatkowego. Oczywiście nadal będzie mogła się samodzielnie rozliczyć, np. gdy będzie chciała skorzystać z ulg lub odliczeń podatkowych. Wówczas do końca kwietnia powinna złożyć we właściwym urzędzie skarbowym PIT-37 wraz z załącznikiem PIT-O.
Niezależnie od tego, czy otrzyma PIT-11 A, czy PIT-40 A, emerytka może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem. Jest to korzystne zwłaszcza wtedy, gdy dochody jednego z nich są wysokie. Trzeba jednak pamiętać, że mąż i żona muszą pozostawać w związku przez cały rok podatkowy i przez cały rok musi istnieć między nimi wspólność majątkowa. Warunki te nie są spełnione, gdy np. sąd orzekł separację lub jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony – rozdzielność majątkowa powstaje wtedy z mocy prawa. Prawa do preferencyjnego rozliczenia nie pozbawia natomiast śmierć męża lub żony. Wspólny PIT można złożyć, gdy małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego, jak i po jego zakończeniu, ale przed złożeniem zeznania. Wówczas na formularzu PIT-37 lub 36 w rubryce 6 trzeba zaznaczyć kwadrat nr 3.
Emeryt ma też prawo do ulg podatkowych, np. ulgi internetowej, ulgi z tytułu wychowywania dzieci, darowizny na cele kultu religijnego lub wydatków na rehabilitację. Jeśli chodzi o ulgę na internet, trzeba pamiętać, że odliczenia można dokonać wyłącznie w kolejno po sobie następujących dwóch latach podatkowych – o ile w okresie poprzedzającym te lata nie korzystało się z tej preferencji.
Natomiast z ulgi rehabilitacyjnej można skorzystać tylko wtedy, gdy została orzeczona niepełnosprawność. Wówczas, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że konieczne jest np. stosowanie leków – można odliczyć pewne koszty z tego tytułu od dochodu. Uwzględnia się wtedy faktycznie poniesione w danym miesiącu wydatki, ale tylko te stanowiące nadwyżkę ponad 100 zł. Warunkiem skorzystania z ulgi jest posiadanie dokumentów stwierdzających poniesienie kosztów. Mogą to być np. faktury lub rachunki wystawione przez aptekę albo dowód wpłaty, z których powinno jednoznacznie wynikać, kiedy nastąpiła sprzedaż, kto jej dokonał oraz dla kogo jest lek. Nie można dokonać odliczenia na podstawie paragonu. W ramach ulgi rehabilitacyjnej można uwzględnić też np. wydatki poniesione na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności lub pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, w zakładzie rehabilitacji leczniczej, w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz wydatki na zabiegi rehabilitacyjne.
Pani Zofia może w rozliczeniu za 2014 r. przekazać też 1 proc. PIT na cele organizacji pożytku publicznego. Na druku PIT-37 w części I i na druku PIT-36 w części R znajduje się pozycja „Wniosek o przekazanie 1 proc. podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP)”. W tym miejscu trzeba wpisać numer KRS wybranej organizacji i kwotę do przekazania (po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół). Opcjonalnie można podać także cel szczegółowy darowizny. Pozycja przeznaczona do jego wpisania znajduje się w bloku „Informacje uzupełniające”. Jednak ostateczną decyzję o tym, na co organizacja wyda pozyskane środki, podejmuje ona sama – nawet gdy cel został wskazany przez podatnika. Warto też pamiętać, że jeśli w momencie przekazywania środków przez naczelnika urzędu skarbowego (od maja do lipca roku następującego po roku podatkowym) organizacja pożytku publicznego nie będzie widniała w wykazie, zadeklarowane środki nie zostaną jej przekazane, lecz zostaną w budżecie.
Wspólne rozliczenie
Jeżeli podatnicy mają prawo do wspólnego rozliczenia, każdy z małżonków może pomniejszyć swój dochód o kwoty dopuszczalnych potrąceń, np. z tytułu ulgi rehabilitacyjnej lub internetowej. W tym ostatnim przypadku można odliczyć od dochodu wydatki faktycznie poniesione w danym roku z tytułu użytkowania sieci internetowej – jednak w kwocie nie większej niż 760 zł. Ten limit nie dotyczy małżeństwa jako całości – każde z małżonków dokonuje odliczeń od swojego dochodu, w rezultacie razem mogą potrącić 1520 zł (2 x 760 zł).
Podstawa prawna
Art. 6, art. 26 ust. 1 pkt 6a i pkt 6, art. 26 ust. 7d i 7e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Załącznik nr 2 i 3 do rozporządzenia ministra finansów z 27 listopada 2014 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. poz. 1674).
