Gdy umiera pracownik zamawiamy nekrologi i załatwiamy transport na pogrzeb. VAT rozliczymy jednak tylko od tej ostatniej usługi
Powszechnie przyjętym zwyczajem jest to, że pracodawcy ponoszą określone wydatki związane ze śmiercią pracowników, byłych pracowników oraz członków najbliższej rodziny tych osób. W celu upamiętnienia zmarłej osoby zamawiane są nekrologi oraz kondolencje publikowane w gazetach, kupowane są wiązanki oraz zapewniany jest transport dla uczestników pogrzebu. Jednak nie od wszystkich tych wydatków pracodawcy przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego.
Bez prawa i...
Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jeśli dany towar lub usługa nabyte zostały w celach związanych bezpośrednio lub pośrednio z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi VAT, to podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu ich nabycia.
Z tego powodu dla oceny, czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczania podatku naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w związku ze śmiercią pracowników, byłych pracowników oraz członków ich rodzin, ustalić należy, czy zakup tego typu można powiązać z dokonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi. Uważam, że zakupów w postaci wiązanek pogrzebowych oraz nekrologów i kondolencji publikowanych w gazetach nie można uznać za wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W konsekwencji podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu ich nabycia.
Inaczej natomiast będzie przy zakupie usług transportu uczestników pogrzebu pracowników (byłych pracowników oraz członków rodzin pracowników). W tym przypadku możliwe jest przyporządkowanie tego zakupu bezpośrednio do czynności opodatkowanych w postaci nieodpłatnego świadczenia usług na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą podatnika. W efekcie wobec wspomnianych usług wystąpi prawo do odliczenia podatku naliczonego.
...obowiązku
Co do zasady, dostawa towarów i świadczenie usług podlegają VAT wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Od powyższej reguły przewidziano jednak określone wyjątki.
I tak przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatne przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników (także byłych pracowników). Warunkiem opodatkowania jest to, by wobec tych towarów podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku. Regulacja ta nie znajduje zastosowania do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.
Mając na względzie, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia wiązanek pogrzebowych w związku ze śmiercią pracowników, byłych pracowników oraz członków rodzin pracowników nie przysługuje, podatnicy nie są zobowiązani do opodatkowania czynności nieodpłatnego przekazania tego typu wiązanek. W tym przypadku nie znajdą zastosowania przepisy, na podstawie których przez odpłatną dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku z tytułu nabycia tych towarów. Dodatkowo zauważyć należy, że w odniesieniu do przekazania wiązanek pogrzebowych trudno w ogóle mówić o dostawie towarów, jako że w tym przypadku nie występuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Z kolei za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników (w tym byłych pracowników) oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Zamieszczenie w gazetach nekrologów oraz kondolencji w związku z omawianą sytuacją nie podlega VAT. Wspomniane czynności nie służą co prawda prowadzonej przez podatników działalności opodatkowanej, niemniej jednak uznać należy, że nie stanowią w ogóle świadczenia usług, jako że nie sposób wskazać podmiotu, który byłby beneficjentem tego typu świadczenia. Odmiennie należy natomiast potraktować nieodpłatne świadczenie usług transportu uczestników takiego pogrzebu. W tym przypadku oczywistymi beneficjentami usług transportowych są przewożone osoby. Jak już wspomniano, czynności te nie służą prowadzonej przez podatników działalności i dlatego podlegają VAT. Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku poniesiony przez podatników koszt świadczenia tych usług.
Rejestracja na kasie
Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności oraz rolników ryczałtowych, co do zasady, są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. W analizowanym przypadku zastosowanie znajdzie rozporządzenie ministra finansów z 4 listopada 2014 r. Zgodnie z nim każdy podatnik świadczący usługi przewozów regularnych i nieregularnych pasażerskich w komunikacji samochodowej ma obowiązek stosowania kasy rejestrującej bez względu na wielkość osiągniętego obrotu. Dlatego świadczenie przez podatników na rzecz osób fizycznych usług transportowych w związku z pogrzebami powinno zostać zewidencjonowane na kasie rejestrującej (w tym przypadku wyłączona jest możliwość zastosowania jakiegokolwiek zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji za pomocą kas).
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544).
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).