Wszyscy pracownicy, którzy biorą udział w postępowaniu egzekucyjnym, otrzymają wynagrodzenie prowizyjne na nowych zasadach. Odsetek od odzyskanych należności otrzyma też kierownik komórki organizacyjnej
Od 1 lutego 2015 r. obowiązuje rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 19 grudnia 2014 r. w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 30). Akt ten zastąpił regulację z 25 kwietnia 2007 r. Głównym celem wprowadzanych zmian jest modernizacja zasad wynagradzania prowizyjnego członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach skarbowych, którzy wykonują czynności w ramach postępowania egzekucyjnego w administracji. Chodzi także o zwiększenie ich motywacyjnego charakteru.
Zadanie to ma być osiągnięte m.in. przez przyjęcie zasady, że prowizję wypłaca się wyłącznie od kwot uzyskanych w ramach prowadzonych spraw egzekucyjnych. Ponadto uproszczony ma być sposób jej naliczania i ustalenie górnego limitu.
Prowizja nie tylko dla egzekutorów
Wynagrodzenie prowizyjne otrzymywali dotychczas wyłącznie egzekutorzy, czyli pracownicy, którzy stosowali określone środki egzekucyjne. Zalicza się do nich m.in. komornika skarbowego, starszego poborcę skarbowego, starszego referenta oraz starszego inspektora. Natomiast innym osobom uczestniczącym w załatwieniu sprawy wynagrodzenie prowizyjne nie przysługiwało.
W ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego podejmowanych jest wiele czynności, które bardzo często wykonywane są przez różne osoby. Jest to np. poszukiwanie majątku zobowiązanego, stosowanie środków egzekucyjnych, rozpatrywanie środków zaskarżania, rozliczanie wyegzekwowanych kwot. Sprawy egzekucyjne mogły być przydzielane grupie osób. Zależy to m.in. od miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanych, a także od złożoności i trudności konkretnej sprawy lub grupy spraw. Gdy sprawę prowadzi kilku pracowników, suma kwot uzyskanych przez nich będzie podlegała podziałowi w częściach równych na te osoby.
Innym nowym rozwiązaniem przyjętym w rozporządzeniu z 19 grudnia 2014 r. jest przyznanie prowizji osobie kierującej komórką egzekucyjną w urzędzie skarbowym. Dotychczas ich wynagrodzenie było niezależne od efektów pracy. Pensja szefa mogła być nawet niższa od zarobków podległych pracowników. Takie rozwiązanie nie motywowało kierowników do usprawnienia organizacji procesu egzekucyjnego i zwiększenia jego efektywności. Dlatego par. 3 przewiduje, że kierownikowi komórki organizacyjnej egzekucji administracyjnej urzędu skarbowego (zatrudnionemu na stanowisku kierownika działu, kierownika samodzielnego referatu albo kierownika referatu) przysługuje wynagrodzenie z tytułu kierowania tą komórką w wysokości 75 proc. średniej kwoty wynagrodzeń prowizyjnych przysługujących bezpośrednio podległym pracownikom za okres, w którym powstało ich uprawnienie.
Za określone czynności związane z egzekucją należności administracyjnej egzekutorzy otrzymywali zróżnicowane stawki prowizji uzależnione od poszczególnych czynności, np. 6,15 proc. ściągniętej kwoty w egzekucji z pieniędzy, 1,85 proc. ściągniętej kwoty wskutek zajęcia rachunku bankowego.
Zmiana systemu
System miał wiele wad. Przykładowo wysoka stawka prowizji od ściągniętej kwoty w wyniku egzekucji z pieniędzy oraz brak ograniczenia maksymalnego wynagrodzenia prowizyjnego sprzyjały częstemu stosowaniu tego środka. Jest on jednak bardzo czasochłonny. Powodował ponadto nadmierny obrót gotówkowy w egzekucji. Dotychczas ustalona była też prowizja od czynności, które nie zawsze w efekcie oznaczały odzyskanie należności, np. 3 proc. najniższego wynagrodzenia za zajęcie ruchomości. Rozbudowany katalog stawek utrudniał komórkom kadrowym naliczanie wynagrodzenia prowizyjnego.
Wobec powyższego najistotniejszą zmianą wynikającą z nowego rozporządzenia jest uproszczenie zasad ustalania prowizji. Katalog stawek został zastąpiony systemem progresywnym. [ramka] Polega on na zmniejszeniu stawki prowizji wraz ze wzrostem sumy uzyskanych kwot. Za takie uznaje się należności pieniężne objęte tytułem wykonawczym wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie, kosztami upomnienia oraz kosztami egzekucyjnymi:
● uzyskane przez organ egzekucyjny albo organ rekwizycyjny:
– po dokonaniu czynności egzekucyjnej podjętej w ramach środka egzekucyjnego,
– w wyniku przekształcenia się zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne;
● wpłacone wierzycielowi w terminie 30 dni, włącznie z tym dniem, od dnia dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej podjętej w ramach zastosowanego środka egzekucyjnego.
System obliczania wynagrodzenia prowizyjnego oparty został na wysokości wynagrodzenia zasadniczego ustalanego z zastosowaniem najniższego mnożnika kwoty bazowej służącego do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego członków korpusu służby cywilnej w urzędach skarbowych na stanowiskach wspomagających w służbie cywilnej, czyli kwocie 1311,69 zł.
Liczy się zastosowanie
W nowym rozporządzeniu przyznanie wynagrodzenia prowizyjnego powiązano z podjęciem czynności egzekucyjnej w ramach zastosowanego środka egzekucyjnego. Artykuł 1a pkt 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619; dalej: u.p.e.a.) bardzo szeroko definiuje czynność egzekucyjną. Oznacza ona wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego. Nie wszystkie jednak czynności podejmowane przez organ egzekucyjny, np. występowanie do innych podmiotów o ustalenie majątku zobowiązanego, z którego możliwe będzie przeprowadzenie egzekucji administracyjnej, uzasadniają wypłatę wynagrodzenia prowizyjnego. Są to bowiem działania, które nie powodują uzyskania przez organ egzekucyjny należności pieniężnych. Mają one na celu zebranie materiału dowodowego mającego zapewnić sprawne i skuteczne przeprowadzenie egzekucji.
Dopiero jednak zastosowanie środka egzekucyjnego skutkowało będzie odzyskaniem należności pieniężnych. Czynności polegające na poszukiwaniu majątku, o których nie jest powiadamiany zobowiązany, pozostają również bez wpływu na wpłatę należności pieniężnych dokonaną przez zobowiązanego do wierzyciela. Skoro zatem wpłata do wierzyciela jest niezależna od tych czynności organu egzekucyjnego, niezasadne jest przyznanie wynagrodzenia również w tym przypadku.
Są pieniądze, jest wypłata
Wynagrodzenie prowizyjne przysługuje członkowi korpusu służby cywilnej zatrudnionemu w komórce organizacyjnej egzekucji administracyjnej urzędu skarbowego. Ale wyłącznie w okresie zatrudnienia w tej komórce i z tytułu kwoty uzyskanej w przydzielonej sprawie egzekucyjnej.
Prowizje wypłaca się za miesiąc, w którym pobrano lub odebrano pieniądze, obciążono rachunek bankowy, rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej oraz rachunek płatniczy w instytucji płatniczej zobowiązanego lub innego podmiotu dokonującego wpłaty.
Podobnie jak w dotychczasowej regulacji przyjęto, że wynagrodzenie prowizyjne przysługuje również od kwot wpłaconych wierzycielowi. Z tym, że w takiej sytuacji prowizja będzie przysługiwała, gdy zobowiązany dokonał tej wpłaty w terminie 30 dni od dnia dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej podjętej w ramach zastosowanego środka egzekucyjnego. Wypłata prowizji następuje w miesiącu następującym po tym, w którym udokumentowano wpłatę wierzycielowi.
Jest też nowe rozwiązanie dotyczące zasad pomniejszania prowizji. Chodzi o sytuację, gdy powstaje obowiązek zwrotu wyegzekwowanej należności w myśl art. 64c par. 3 u.p.e.a. Jeżeli po pobraniu od zobowiązanego należności z tytułu kosztów egzekucyjnych okaże się, że wszczęcie i prowadzenie egzekucji było niezgodne z prawem, należności te, wraz z naliczonymi od dnia ich pobrania odsetkami ustawowymi, organ egzekucyjny zwraca zobowiązanemu. W tym przypadku wynagrodzenie prowizyjne wypłacane osobie uprawnionej powinno ulec pomniejszeniu o kwotę wynagrodzenia prowizyjnego wypłaconego w związku z tą czynnością egzekucyjną.
Na morzu i pod ziemią
Nowe rozporządzenie określa uprawnienia członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach morskich, biorących udział w próbach technicznych statków na morzu po budowie lub remoncie albo wykonujących w czasie pracy statku zadania statutowe urzędu. Pracownikom tym przysługuje, jak dotychczas, bezpłatne wyżywienie lub ekwiwalent pieniężny według norm stosowanych w czasie eksploatacji statku.
Od 1 kwietnia 2015 r. wejdzie zaś w życie par. 7 rozporządzenia, który przewiduje dodatkowe uprawnienia. Takie, które z okazji Dnia Górnika przysługują członkom korpusu służby cywilnej w urzędach górniczych: dzień wolny od pracy oraz nagrodę w wysokości jednodniowego wynagrodzenia obliczonego jak za urlop wypoczynkowy. Rozporządzenie przewiduje też wynagrodzenie specjalne dla pracowników zatrudnionych w urzędzie.
Kiedy procent, kiedy trzy
Od 1 lutego wynagrodzenie prowizyjne przysługuje w wysokości:
3 proc. sumy kwot uzyskanych w danym miesiącu – w przypadku gdy suma tych kwot nie przekracza sześćdziesięciosiedmiokrotności najniższego wynagrodzenia zasadniczego, czyli kwoty 87 883,23 zł (1311,69 zł x 67 = 87 883,23 zł);
1,5 proc. sumy kwot uzyskanych w danym miesiącu – od nadwyżki ponad kwotę przekraczającą sześćdziesięciosiedmiokrotność najniższego wynagrodzenia zasadniczego i nieprzekraczającą dwustukrotności najniższego wynagrodzenia zasadniczego, czyli kwoty 262 338 zł (1311,69 x 200 = 262 338 zł);
1 proc. sumy kwot uzyskanych w danym miesiącu – od nadwyżki ponad kwotę przekraczającą dwustukrotność najniższego wynagrodzenia zasadniczego.
Najważniejsze zmiany w nowym rozporządzeniu