Tomasz Rysiak radca prawny, Kancelaria Prawnicza Magnusson / Dziennik Gazeta Prawna
W trakcie procesu tworzenia oprogramowania przedsiębiorcy ponoszą liczne koszty, wśród których najistotniejszą pozycją są koszty osobowe, tj. koszty wynagrodzeń wypłacanych informatykom pracującym nad danym projektem. Tworzenie programów czy gier komputerowych najczęściej jest dość długotrwałym procesem i uzyskanie przez podatnika przychodu z tytułu wytworzonego oprogramowania może być znacznie oddalone w czasie od momentu wypłaty wynagrodzeń informatykom. Zatem jedną z kwestii istotnych dla firm informatycznych jest prawidłowe rozpoznanie momentu zaliczenia wypłacanych wynagrodzeń do kosztów podatkowych.
Z przepisów i interpretacji podatkowych nie wynika niestety spójny i prosty system pozwalający na określenie takiego momentu. W szczególności moment zaliczenia wynagrodzeń związanych z tworzeniem programów komputerowych do kosztów podatkowych może być uzależniony od tego, czy oprogramowanie tworzone jest na zamówienie klienta w celu przeniesienia na niego praw autorskich do oprogramowania, czy też podatnik tworzy oprogramowanie samodzielnie w celu udzielania licencji potencjalnym klientom. Może też zależeć od podstawy prawnej współpracy podatnika z informatykami tworzącymi oprogramowanie (umowa o pracę bądź umowy cywilnoprawne) czy też od treści samej umowy zawartej z informatykiem w zakresie regulacji kwestii przeniesienia praw autorskich do programu komputerowego (co może wpłynąć na ustalenie, czy podatnik nabywa prawa autorskie, czy też sam wytwarza wartość niematerialną i prawną).
Nie sposób w tym miejscu opisać wszystkich czynników wpływających na moment zaliczenia wynagrodzeń informatyków do kosztów podatkowych. Jednak wśród istotniejszych spraw poruszanych ostatnio przez organy podatkowe pojawiła się kwestia momentu zaliczenia do kosztów podatkowych wynagrodzeń wypłacanych na podstawie umów cywilnoprawnych (umów o dzieło) z tytułu pracy nad programem komputerowym zamówionym przez klienta. W interpretacji z 11 czerwca 2014 r. (nr ITPB3/423-123/14/PST) dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika, że w powyższym przypadku wynagrodzenia wypłacane z tytułu umów o dzieło stanowią koszt bezpośredni, który powinien zostać rozpoznany w momencie pojawienia się przychodu z tytułu realizacji umowy z klientem. Zdaniem dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, który powołał się na treść art. 16 ust 1 pkt 57 ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.), tego rodzaju koszty należy uznać za koszty pośrednie, które powinny zostać rozpoznane przez podatnika w momencie ich poniesienia. Oczywiście mimo możliwości wcześniejszego rozpoznania kosztów podatkowych, nie zawsze jest to rozwiązanie korzystne dla podatników, zwłaszcza gdy zostały one poniesione w roku podatkowym poprzedzającym rok podatkowy, w którym został osiągnięty przychód z tytułu realizacji umowy. Inne stanowisko w powyższym zakresie wyraził (wydaje się) dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 15 grudnia 2014 r. (nr IBPBI/1/423-32/14/AB), klasyfikując wydatki na wynagrodzenia informatyków, wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych, jako koszty bezpośrednie, o ile oprogramowanie było tworzone na podstawie zlecenia otrzymanego od klienta oraz jako koszty pośrednie, o ile oprogramowanie było tworzone przez podatnika samodzielnie, według własnego pomysłu w celu udzielania licencji przyszłym klientom.
Przywołanie powyższych interpretacji wskazuje, jakie problemy mogą napotkać podatnicy przy rozliczaniu kosztów związanych z tworzeniem oprogramowania, co może wpłynąć chociażby na płynność finansową podatnika w ramach wykonywania większego projektu. Tym samym przy zawieraniu umów zarówno z klientami, jak i z twórcami oprogramowania, poza kwestiami czysto biznesowymi należy również zwrócić uwagę na aspekty podatkowe.