Pierwszy miesiąc roku to czas na wybór formy opodatkowania, a także na złożenie wielu deklaracji i zeznań. Do 2 lutego 2015 r. (bo koniec stycznia to sobota) muszą rozliczyć się z fiskusem przede wszystkim przedsiębiorcy opodatkowani w formie karty podatkowej i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Do 20 stycznia podatnicy muszą zdecydować, jak będą się rozliczać z fiskusem w danym roku podatkowym. Do wyboru mają: opodatkowanie kartą podatkową lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub według skali podatkowej albo liniowo.
Termin ten dotyczy również przedsiębiorców, którzy chcą zmienić dotychczasowy sposób opodatkowania, czyli np. przejść ze skali podatkowej na ryczałt. Każda z form opodatkowania rządzi się nieco innymi prawami.
Karta podatkowa
Najprostszym sposobem opodatkowania dochodów jest karta podatkowa. Podatnik nie prowadzi ksiąg podatkowych, nie musi składać zeznań rocznych i wpłacać zaliczek w ciągu roku. Nie wszyscy mogą jednak w ten sposób opodatkować dochód. Kartę mogą wybrać jedynie ci, którzy spełnią wymogi określone w art. 25 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 ze zm.), a ponadto prowadzą jeden z rodzajów działalności wymienionych w załącznikach nr 3 i 4 do ustawy. Przykładowo objęte nią są usługi stolarskie, tapicerskie, drobna działalność wytwórczo-usługowa czy gastronomiczna. Stawki podatku zależą od rodzaju działalności, wielkości miejscowości, w której jest ona prowadzona oraz liczby zatrudnionych pracowników. Osoby opodatkowane kartą nie mogą jednak uwzględniać w rozliczeniach kosztów uzyskania przychodów ani straty z lat ubiegłych. Podatnik, który wybierze opodatkowanie kartą, musi złożyć wniosek na formularzu PIT-16. Ma na to czas do 20 stycznia. Jeśli rozpoczyna działalność w trakcie roku, to wniosek musi złożyć przed rozpoczęciem.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Inną, podobną do karty formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zakres czynności opodatkowanych w ten sposób jest ograniczony. Katalog działalności został określony w art. 6 i 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Przykładowo ryczałtem mogą opodatkować swoje dochody osoby prowadzące działalność usługową lub roboty budowlane. Obowiązuje też limit kwotowy, który wynosi 150 tys. euro rocznie (w 2015 r. wynosi on 626 880 zł).
Zaletą ryczałtu jest brak obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Osoby, które wybiorą tę formę, muszą jednak gromadzić i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz, odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencję przychodów. Zaletą są również niskie stawki, uzależnione od rodzaju działalności (wynoszą od 3 proc. do 20 proc.).
Wadą ryczałtu jest natomiast brak możliwości pomniejszania przychodów o koszty jego uzyskania.
Osoby, które opodatkowywały ryczałtem swoje przychody w 2014 r., muszą do 31 stycznia złożyć zeznanie roczne na formularzu PIT-28.
Podatnicy, którzy chcą opodatkować swoje przychody w 2015 r. w tej formie, muszą złożyć pisemny wniosek do naczelnika urzędu skarbowego – do 20 stycznia. Nie ma wzoru wniosku, a więc podatnik musi go napisać sam. Podatnik rozpoczynający działalność w trakcie roku musi złożyć wniosek o wyborze ryczałtu nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Zasady ogólne lub liniowy PIT
Kolejną formą opodatkowania są tzw. zasady ogólne (obowiązują stawki 18 proc. i 32 proc.) oraz liniowy PIT (jedna stawka 19 proc.). W przypadku zasad ogólnych nie ma obowiązku składania wniosku o zastosowanie opodatkowania w tej formie. Obowiązek taki dotyczy jednak opodatkowania podatkiem liniowym. Trzeba go złożyć do naczelnika urzędu skarbowego do 20 stycznia. Jeśli podatnik dopiero rozpoczyna prowadzenie działalności, musi złożyć wniosek nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu lub może złożyć oświadczenie na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (trzeba wskazać wybór formy opodatkowania we wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej – CEIDG).
Podatnicy, który wybiorą zasady ogólne lub podatek liniowy, muszą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe. Te ostatnie przedsiębiorcy muszą założyć wówczas, gdy przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok podatkowy wyniosły więcej niż 1,2 mln euro (w 2015 r. – 5 010 600 zł).
Zaletą zasad ogólnych jest możliwość pomniejszania przychodów o koszty ich uzyskania oraz rozliczania straty z poprzednich lat. Dzięki temu podatek może w ogóle nie wystąpić. Trzeba jednak płacić zaliczki na PIT – co miesiąc lub co kwartał – a po zakończeniu roku do 30 kwietnia złożyć zeznanie roczne (formularze PIT-36, PIT-36L). Trzeba też prowadzić ewidencję środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz wyposażenia.
Nowe reguły przesyłania formularzy i zmiana niektórych terminów
Płatnicy PIT, zatrudniający więcej niż 5 pracowników (osób fizycznych), muszą pamiętać o zmianach w przesyłaniu formularzy PIT-4R, PIT-8AR, PIT-8C, PIT-11, PIT-R, IFT-1/IFT-1R, IFT-3/IFT-3R oraz PIT-40. Od 1 stycznia 2015 r. mają bowiem obowiązek składania tych formularzy wyłącznie drogą elektroniczną. Formularze muszą być podpisane bezpiecznym e-podpisem z kwalifikowanym certyfikatem.
Płatnicy muszą przesyłać drogą elektroniczną PIT-4R, PIT-8AR, IFT-3/IFT-3R do końca stycznia (w tym roku do 2 lutego), a PIT-8C, PIT-11, PIT-R, IFT-1/IFT-1R, PIT-40 do końca lutego.
Uważać muszą też płatnicy zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników. Dla nich zmieniają się terminy składania formularzy w zależności od tego, czy wybiorą formę papierową, czy elektroniczną.
W przypadku wyboru formy papierowej na przesłanie PIT-8C, PIT-11, PIT-R, PIT-40, IFT-1/IFT-1R do urzędu skarbowego mają czas do końca stycznia (w tym roku do 2 lutego), a jeśli zdecydują się na wysyłkę dokumentu elektronicznego, będą mieli czas do końca lutego (tak jak w 2014 r.).
Termin na wysłanie PIT-4R, PIT-8AR, IFT-3/IFT-3R nie zmienia się – formularze trzeba przesłać do końca stycznia.
Podstawa prawna
Art. 6, art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e, art. 8 ust. 1 pkt 6, art. 12, art. 23, art. 25 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 ze zm.). Art. 10 ust. 1 pkt 3, art. 14, art. 21 ust. 1 pkt 43, art. 27, art. 41, art. 42, art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).