Wykazanie przez obcego przedsiębiorcę chociażby jednej transakcji opodatkowanej w naszym kraju daje mu prawo do potrącenia podatku z tytułu zakupów, jakich dokonywał tu jego oddział – wynika z wyroku WSA w Gdańsku.

Chodziło o irlandzką spółkę świadczącą usługi księgowe na terenie całej UE. Na potrzeby VAT zarejestrowała się ona także w Polsce i utworzyła tu oddział. Do kwietnia 2009 r. w ogóle nie wykonywała usług księgowych w naszym kraju i nie rozliczała się z naszym fiskusem. Wyjątek miał miejsce w 2008 r., kiedy obciążyła pracownika za użycie dla celów prywatnych taksówki opłaconej przez niego firmowymi pieniędzmi. Wtedy spółka wystawiła refakturę na kwotę 22,50 zł brutto i zapłaciła należny VAT. Od kwietnia 2009 r. zaczęła świadczyć usługi księgowe w Polsce i tu rozliczać daninę.
Ponieważ już wcześniej poniosła w naszym kraju wydatki związane z działalnością gospodarczą, pojawiła się kwestia, czy może odzyskać VAT naliczony przed kwietniem 2009 r. Uznała, że ma takie prawo. Przywołała dwa wyroki NSA z 1 czerwca 2011 r. (sygn. akt I FSK 859-860/10). Wynika z nich, że aby odliczyć daninę naliczoną w danym kraju, trzeba też wykazać odpowiednio podatek należny. Spółka przypomniała art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, z którego wynika, że można odliczyć daninę, jeśli importowane lub kupione towary bądź usługi dotyczą czynności świadczonych za granicą, pod warunkiem że potrącenie byłoby możliwe, gdyby czynności te były wykonywane w Polsce. Firma oceniła, że skoro wykazała VAT należny w 2008 r. z tytułu refakturowania przejazdu taksówką przez jej pracownika, to ma prawo do preferencji.
Izba skarbowa i WSA w Gdańsku nie zgodziły się z tym. Ich zdaniem skoro do kwietnia 2009 r. nie świadczyła ona w Polsce usług księgowych i posługiwała się irlandzkim NIP, to nie ma prawa do odliczenia VAT z tytułu wcześ- niejszych wydatków. Po tej dacie ma prawo do preferencji na podstawie zasad ogólnych i art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy.
Po stronie spółki stanął 22 maja 2014 r. NSA (sygn. akt I FSK 642/13), a potem ponownie rozpatrujący sprawę gdański WSA. Ich zdaniem nawet refaktura kosztów przejazdu taksówką może być uznana za czynność opodatkowaną na terytorium Polski, a skoro tak, to spółka ma prawo do potrącenia naliczonego wcześniej VAT. Nie ma znaczenia to, że spółka ma inny profil działalności i świadczy głównie usługi księgowe. Nieistotny jest też argument, że przejazd taksówką był jednorazowy. WSA wyjaśnił, że art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy należy interpretować tak, że przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia daniny naliczonej z tytułu zakupów dokonywanych przez oddział, a związanych z działalnością zagranicznej spółki matki. Warunkiem jest, aby podatnik posiadał dokumenty potwierdzające taki związek, a oddział dokonywał na terytorium kraju transakcji opodatkowanych. Grzegorz Roman, adwokat w kancelarii Chałas i Wspólnicy, podkreśla, że prawo do odliczenia oraz uzyskania zwrotu podatku naliczonego przez zarejestrowany w Polsce oddział zagranicznej spółki jest oderwane od tego, czy usługi w naszym kraju były świadczone w sposób ciągły oraz w związku z działalnością. Zdaniem eksperta taka wykładnia otwiera drogę innym podmiotom do odzyskania VAT za nieprzedawnione okresy. Orzeczenie nie jest prawomocne.

ORZECZNICTWO

Wyrok WSA w Gdańsku z 24 września 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 889/14