W doktrynie międzynarodowego prawa podatkowego wyróżnia się ekonomiczne oraz prawne podwójne opodatkowanie. Na czym polega unikanie takiego podwójnego opodatkowania?

MICHAŁ ZDYB
menedżer podatkowy, ABC DATA
Ekonomiczne podwójne opodatkowanie będzie mieć miejsce, gdy dwie różne osoby podlegają opodatkowaniu z tytułu tego samego majątku bądź dochodu. Dzięki zawieraniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania państwa starają się łagodzić podatkowe skutki prawnego podwójnego opodatkowania, czyli sytuacji, kiedy ta sama osoba podlega opodatkowaniu z tytułu tego samego dochodu lub majątku przez więcej niż jedno państwo.
Polskie przepisy podatkowe przewidują, że osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Natomiast osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium RP (ograniczony obowiązek podatkowy). Zasady te należy stosować z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Rozwinięciem postulatu niwelowania skutków prawnego podwójnego opodatkowania jest wprowadzanie do przepisów umów metod mających zapobiegać podwójnemu opodatkowaniu danego dochodu bądź majątku. Wspomniane przepisy są stosowane tylko przez państwo siedziby podatnika. Nie przesądzają one, jak pod względem podatkowym ma zachować się państwo źródła. W umowach najczęściej występują dwie metody unikania podwójnego opodatkowania: metoda zwolnienia (wyłączenia) oraz odliczenia (kredytu podatkowego).
Metoda wyłączenia (zwolnienia) polega na wyłączeniu z podstawy opodatkowania w państwie miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika dochodu lub majątku opodatkowanego w państwie źródła. Metoda ta występuje w dwóch odmianach: pełne wyłączenie (zwolnienie), w którym państwo siedziby lub miejsca zamieszkania przy obliczaniu podstawy opodatkowania w ogóle nie bierze pod uwagę dochodów osiągniętych w państwie źródła oraz wyłączenie (zwolnienie) z progresją, w którym dochód lub majątek opodatkowany w państwie źródła nie podlega opodatkowaniu w państwie siedziby, ale dla celów obliczenia podatku od pozostałej części dochodu danej osoby państwo siedziby ma prawo do uwzględnienia tego dochodu lub majątku.
Metoda odliczenia, zwana także metodą kredytu podatkowego, zakłada, że od podatku obliczonego w państwie miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika odlicza się podatek zapłacony w państwie źródła. Metoda również występuje w dwóch odmianach: odliczenie pełne (pełny kredyt podatkowy) i wówczas państwo miejsca zamieszkania lub siedziby zezwala na odliczenie całej kwoty podatku zapłaconego w państwie źródła, oraz odliczenie zwykłe (zwykły kredyt podatkowy) i wówczas odliczenie przyznane przez państwo miejsca zamieszkania lub siedziby z tytułu podatku zapłaconego w państwie źródła jest ograniczone do tej części podatku, która odpowiada dochodowi, który może być opodatkowany w państwie źródła.
(EM)