SENTENCJA
Zwolnienie z podatku dochodowego dla dochodów z zagranicy stanowi tę część, która odpowiada iloczynowi kwoty diet w pełnej wysokości, określonej na podstawie odrębnych przepisów i liczby dni, za które była wykonywana praca za granicą.
Wyrok NSA z 12 kwietnia 2002 r.
SYGN. AKT III SA 2947/00
niepublikowany
Podatnik w okresie od 4 sierpnia 1998 r. do 17 listopada 1998 r. pracował jako marynarz na statku pod banderą Danii i z tego tytułu osiągnął dochód. Co prawda zgodnie z art. 23 umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Królestwa Danii z dnia 6 kwietnia 1976 r. w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodów i majątku podwójnego opodatkowania unika się w wypadku Polski, jeżeli podatki zapłacone w Danii przez osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce od uzyskanego dochodu lub posiadanego majątku, który na mocy niniejszej umowy może być opodatkowany w Danii, zostaną odliczone od podatków należnych Polsce.
Jednak jak zauważyły organy podatkowe z informacji przesłanej przez płatnika duńskiego, wynika, że podatnikowi nie pobrano zaliczek od wypłaconych wynagrodzeń. Ponadto oprócz dochodów uzyskanych w Danii uzyskał on również dochód z pracy najemnej na statku pływającym pod banderą cypryjską w okresie od 26 marca do 2 maja 1998 r.
W związku z tym, że w 1998 roku oprócz zwolnionego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 33 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik osiągnął również dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym z pracy najemnej w Danii, w celu określenia należnego podatku dochodowego organy zastosowały art. 27 ust. 5 ustawy. Zgodnie z tym przepisem do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, tj. dochodów uzyskanych w Danii, dodaje się dochód osiągnięty z pracy najemnej na Cyprze i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali określonej w art. 27 ust. 1, następnie ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów. Ustaloną stopę stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, tj. dochodu uzyskanego w Danii.
Sprawą ostatecznie zajął się Naczelny Sąd Administracyjny, który uznał, że skarga jest zasadna. Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolna od podatku dochodowego jest część dochodów osób, o których mowa w art. 3 ust. 1 przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody ze stosunku pracy lub stypendiów - w wysokości odpowiadającej równowartości diet określonych w odrębnych przepisach obowiązujących w przedsiębiorstwach państwowych w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych poza granicami kraju - obliczonych za okres, w którym była wykonywana praca lub było otrzymywane stypendium. Tymi odrębnymi przepisami w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych są w tym przypadku przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 3 lipca 1998 r. w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.
Gramatyczna wykładnia art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że wolna od podatku jest część dochodów w wysokości odpowiadającej równowartości diet określonych w odrębnych przepisach.
Ustawodawca podatkowy, wskazując na odrębne przepisy, odwołał się do wysokości całej diety w nich określonej, a nie do stosowania tych odrębnych przepisów, które określają zasady ustalania oraz wysokość należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej - wyjaśnił NSA. Podatnik żadnej podróży nie odbywał i chociażby z tego powodu stosowanie wobec niego zasad określonych w rozporządzeniu było nieuzasadnione.
Jak podkreślił sąd, przepis art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych daje podstawę do pomniejszenia dochodu o tę jego część, która odpowiada iloczynowi kwoty diet w pełnej wysokości, określonej na podstawie odrębnych przepisów i liczby dni, za które była wykonywana praca lub było otrzymane stypendium. Podobny pogląd wyraził minister finansów w piśmie adresowanym do izb i urzędów skarbowych oraz urzędów kontroli skarbowej z dnia 9 lutego 2001 r. (nr PB5/HM-219-033-25/01, opublikowane w Biuletynie Skarbowym 2001/2/13).
Jednocześnie w ocenie sądu fakt, że podatkowe władze Danii zrezygnowały z poboru podatku od uzyskanych przez skarżącego dochodów, nie zwalnia podatnika od zapłaty tego podatku w Polsce. Zwolnienie tych dochodów z opodatkowania w Danii jest sprawą wewnętrzną tego kraju i nie może mieć wpływu na obowiązek podatkowy w Polsce, wynikający z art. 3 i art. 27 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ani bowiem umowa międzynarodowa ani przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują takiego zwolnienia. O tym, jakie przychody (uzyskane przez polskich podatników w Danii) korzystają ze zwolnienia od podatku w Polsce, stanowią przepisy umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku.
ALEKSANDRA TARKA
OPINIA
Tomasz Kret
ekspert podatkowy, starszy konsultant, PricewaterhouseCoopers
W obecnym brzmieniu art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nadal pozwala na zwolnienie spod opodatkowania części przychodów osób przebywających czasowo za granicą i uzyskujących tam dochody ze stosunku pracy.
W odróżnieniu jednak od brzmienia powyższego przepisu obowiązującego w chwili wydania omawianego wyroku, obecnie zwolnienie przysługuje za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy, a nie za okres, w którym praca była wykonywana.
Ponadto za każdy dzień pozostawania w stosunku pracy podatnik może pomniejszyć swój przychód o kwotę stanowiącą równowartość 30 proc. diety dla danego kraju, określonej w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.
Natomiast osoby, które otrzymują stypendia podczas pobytu za granicą, mogą zmniejszyć swój przychód podlegający opodatkowaniu, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 23a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o równowartość diety z tytułu podróży służbowych za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium.
Tomasz Kret, ekspert podatkowy, starszy konsultant, PricewaterhouseCoopers / DGP