Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają prawo potrącać koszty i tym samym zmniejszać podatek do zapłaty. Jednak część wydatków mogą odejmować od swoich przychodów tylko stopniowo.

Czy wszystkie zakupy podlegają amortyzacji

Mieszkaniec Wielkopolski chce w czerwcu uruchomić sklepik spożywczy. Działalność będzie prowadzić w wynajmowanym budynku. Kupił już okazyjnie używany sprzęt chłodniczy oraz szafki do ekspozycji towarów. Czy wszystkie kupione rzeczy będzie musiał amortyzować?
Amortyzacja polega na tym, że wydatków na zakup np. środków trwałych, których przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok i których cena przekracza 3,5 tys. zł, przedsiębiorca nie ujmuje w kosztach od razu, ale stopniowo – w postaci odpisów amortyzacyjnych, w miarę zużywania się danego sprzętu (aż do momentu potrącenia całej kwoty lub sprzedaży danej rzeczy). Prawo do amortyzacji ma właściciel lub współwłaściciel środka trwałego albo podatnik, który przyjął do używania „inwestycje w obcych środkach trwałych” (np. zmodernizował budynek, z którego korzysta na podstawie umowy najmu; jest to właśnie inwestycja w obcym – wynajętym – środku trwałym).
Generalnie amortyzacji podlegają składniki majątku służące do działalności gospodarczej, czyli wspomniane już środki trwałe (budowle, budynki i lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, a także inne przedmioty spełniające warunki uznania ich za środek trwały), jak też wartości niematerialne i prawne (np. licencja na program komputerowy). Oznacza to, że mieszkaniec Wielkopolski, który ma zamiar prowadzić sklepik spożywczy, będzie musiał amortyzować tylko rzeczy, które są dla niego środkami trwałymi w firmie i które zostały wpisane przez niego do ewidencji środków trwałych (patrz też odpowiedź na pytanie nr 2).
Przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają działalność, mogą (nie muszą) skorzystać z jednorazowej amortyzacji, a więc nie rozliczać zakupu danego środka trwałego w czasie poprzez odpisy, ale od razu ująć go w kosztach. Możliwość taką mają również przedsiębiorcy mający status małych podatników, u których wartość przychodów ze sprzedaży w zeszłym roku podatkowym nie przekroczyła 5068 tys. zł (równowartość 1,2 mln euro). Mogą oni jednorazowo uwzględnić koszt zakupu środków trwałych o cenie wyższej niż 3,5 tys. zł. Jednak limit wydatków, do których może mieć zastosowanie jednorazowa amortyzacja, wynosi w 2014 r. 211 tys. zł (równowartość 50 tys. euro). W ogóle z jednorazowej amortyzacji wyłączony jest zakup samochodów osobowych.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1, art. 22a–22o ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Czy można od razu rozliczyć małe zakupy

Cena większości kupionych przez czytelnika urządzeń i mebli, które zamierza wykorzystywać do prowadzenia sklepu spożywczego, nie przekroczyła 3,5 tys. zł. Czy w takiej sytuacji nie musi obliczać odpisów amortyzacyjnych?
Składniki majątku o wartości do 3,5 tys. zł, choć spełniają kryteria środków trwałych (m.in. przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok), mogą być niezaliczane do tej grupy. Decyduje wola podatnika. Należy się tylko zastanowić, czy nie powinno się ich uwzględnić w ewidencji wyposażenia, która obejmuje składniki majątku o wartości przeszło 1,5 tys. zł. Natomiast inne – o wartości początkowej do 1,5 tys. zł – nie są wykazywane ani w ewidencji środków trwałych, ani w ewidencji wyposażenia. Potwierdziła to Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 4 stycznia 2013 r. (nr ILPB1/415-970 /12-2/AA). Przypomniała, że składniki majątku o niskiej wartości (nieprzekraczającej 3,5 tys. zł) mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w momencie ich oddania do używania – o ile spełniają ogólne warunki do uznania ich za koszt podatkowy.
Podstawa prawna
Art. 22d ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Par. 3, par.4 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 ze zm.)

Czy wydatki muszą spełniać określone kryteria

Czytelnik jeszcze przed rozpoczęciem działalności poniósł wiele kosztów z nią związanych. Przygotowywał się w ten sposób do uruchomienia biznesu. Czy przed odliczeniem musi zbadać, które wydatki mogą być uznane za koszt podatkowy?
Dany wydatek można uznać za koszt podatkowy firmy (niezależnie od tego, czy ma być amortyzowany, czy od razu potrącony w całości), tylko jeśli jest związany z działalnością gospodarczą. Co do zasady bowiem kosztami uzyskania przychodów są te, których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu, bądź też z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów przedsiębiorcy. Trzeba też sprawdzić, czy dany wydatek nie został wymieniony w art. 23 ustawy o PIT, w którym zawarta jest lista kosztów wyłączonych z kosztów podatkowych. Zgodnie ze stanowiskiem izb skarbowych oraz sądów administracyjnych przedsiębiorca powinien samodzielnie ocenić, czy poniesiony wydatek może obiektywnie rzecz biorąc przyczynić się do osiągnięcia przychodów w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Weryfikując rozliczenie podatkowe, urząd skarbowy może uznać, że podatnik się pomylił, a dany koszt nie może być potrącony. Podatnik może się bronić, udowadniając, że wydatek miał związek z działalnością gospodarczą. Jeśli urząd pozostanie przy swoim (i w rezultacie uzna, że zobowiązanie podatkowe jest wyższe), przedsiębiorca będzie mógł się odwołać, a następnie zaskarżyć decyzję do sądu.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Czy drogie zakupy są ryzykowne

Przedsiębiorca kupił obraz za 20 tys. zł, którym chce udekorować siedzibę swojej firmy prowadzonej w jego własnym domu. Czy musi liczyć się z tym, że urząd skarbowy zakwestionuje ujęcie tego wydatku w kosztach?
Przepisy nie wyłączają wprost z kosztów uzyskania przychodów wydatków na obrazy czy rzeźby, którymi przedsiębiorca chce udekorować swój gabinet, recepcję albo salę, w której przyjmuje kontrahentów. Przepisy określają jedynie, że amortyzacji nie podlegają dzieła sztuki i eksponaty muzealne. Oznacza to, że nie jest możliwe zaliczenie obrazu czy rzeźby, które są dziełami sztuki, do kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne. A co z jednorazowym odliczeniem? Organy podatkowe mogą je zakwestionować, uznając, że wydatki na dzieła sztuki stanowią koszty reprezentacji podatnika. Te zaś są wprost wyłączone z kosztów podatkowych (por. m.in. stanowisko dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z 27 listopada 2009 r., nr ILPB3/423-743/09-2/JG, oraz dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 czerwca 2009 r., interpretacja nr IPPB3/423-253/09-2/KK). Według organów wydatki na inne przedmioty dekoracyjne kupione do biura (takie jak kwiaty w doniczce, akwarium, reprodukcja obrazu, dekoracyjny stroik itp.), które są powszechnie dostępne i nie stanowią dzieł sztuki czy eksponatów muzealnych (których cena nie przekracza 3,5 tys. zł), mogą zostać odliczone w miesiącu ich poniesienia.
Podatnik, który chciałby potrącić koszt zakupu obrazu, musi ocenić, czy ma do czynienia z dziełem sztuki. Problem w tym, że przepisy dotyczące podatków dochodowych nie zawierają definicji dzieła sztuki. Słownik języka polskiego wskazuje jedynie, że chodzi o obrazy, rzeźby itp. mające wartość artystyczną. Mało pomocna jest też definicja zawarta w ustawie o VAT, zgodnie z którą dziełami sztuki są m.in. obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, gobeliny oraz tkaniny ścienne wykonane przez artystę. Organy podatkowe sugerują w interpretacjach, aby przy ocenie, czy coś jest dziełem sztuki, kierować się zdrowym rozsądkiem.
Podstawa prawna
Art. 22c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 120 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

Czy trzeba amortyzować samochód

Podatnik chce uwzględnić w rozliczeniu podatkowym zakup używanego samochodu, którym będzie od czerwca rozwoził towar do klientów. Auto kosztuje 10 tys. zł. Czy trzeba je amortyzować?
Samochód o wartości powyżej 3,5 tys. zł jest środkiem trwałym w firmie. Czytelnik, zanim zacznie obliczać odpisy amortyzacyjne, musi ustalić wartość początkową pojazdu. Najłatwiej jest określić ją na podstawie faktury czy umowy zawartej ze sprzedającym. Jeśli podatnik nie ma tych dokumentów, może określić wartość początkową auta na podstawie jego ceny rynkowej. Warto zwrócić uwagę, że wartość początkową można zwiększyć o wydatki na samochód, które przedsiębiorca poniósł przed jego wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych, np. na naprawy, przegląd czy ubezpieczenie. Mając ustaloną wartość początkową, podatnik musi wybrać właściwą stawkę amortyzacji. Generalnie dla samochodów osobowych wynosi ona 20 proc. Oznacza to, że w takim przypadku samochód zamortyzuje się w całości w okresie pięciu lat. Przykładowo, jeśli podatnik kupił samochód za 10 tys. zł, to miesięczny odpis amortyzacyjny wyniesie 166,67 zł (10 tys. zł x 20 proc./12 miesięcy). Taka stawka jest korzystna w rozliczeniu nowych samochodów. W przypadku aut używanych podatnik może skorzystać z przyspieszonej amortyzacji, dzięki której będzie mógł zastosować stawkę 40 proc. i zamortyzować pojazd w okresie 30 miesięcy. Z tej opcji mogą skorzystać ci, którzy używali auto przez przynajmniej pół roku przed wprowadzeniem go do majątku firmowego.
Podatnik, który np. kupił samochód w maju i wtedy też wprowadził go do ewidencji środków trwałych, pierwszego odpisu będzie mógł dokonać w czerwcu. Wynika to z tego, że amortyzację rozpoczyna się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku wprowadzono do ewidencji środków trwałych. Ostatniego odpisu dokonuje się w miesiącu, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową pojazdu lub w którym pojazd uległ likwidacji albo został sprzedany.
Podstawa prawna
Art. 22a, art. 22d, art. 22h, art. 22j ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).