Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają niektóre czynności, które występują w obrocie gospodarczym.

Kwestie uregulowania podatku od czynności cywilnoprawnych zostały rozwiązane w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 roku.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:
• Czynności cywilnoprawne
– umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
- umowy pożyczki, pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;
- umowy dożywocia;
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
- ustanowienie hipoteki;
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
- umowy depozytu nieprawidłowego;
- umowy spółki i ich zmiany (akty założycielskie, statuty spółek i ich zmiany).









Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany dotyczące umów spółek, które powodują podwyższenie podstawy opodatkowania oraz orzeczenia sądów i ugody, jeżeli wywołują takie same skutki, jak czynności podlegające obowiązkowi zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Obowiązek podatkowy

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki, która ma osobowość prawną, z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy o ustanowieniu hipoteki, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody, z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej – jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku – a następnie powołuje się przed organem skarbowym na fakt dokonania takiej czynności cywilnoprawnej.

W przypadku powstania obowiązku podatkowego, zapłata podatku ciąży na:
- kupującym – przy umowie sprzedaży;
- stronach czynności – przy umowie zamiany;
- obdarowanym – przy umowie darowizny;
- na nabywcy własności nieruchomości – przy umowie dożywocia;
- na spadkobiercy – przy umowie o dział spadku;
- na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności – przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności;
- na biorącym pożyczkę lub przechowawcy – w przypadku umowy pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego;
- na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki – przy ustanowieniu hipoteki;
- na wspólnikach lub na spółce (w przypadku pozostałych umów spółki) – przy umowie spółki cywilnej.








Podatnicy są zobowiązani złożyć w urzędzie skarbowym deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, bez wezwania organu podatkowego. Należy również obliczyć należny podatek i wpłacić go w terminie 14 dni od momentu powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.