Podatnicy mają wątpliwości, czy w przypadku gdy faktura VAT zostanie wystawiona przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury czy też z chwilą wykonania usługi lub wydania towaru?

TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner MDDP
W praktyce życia gospodarczego zasadnicze znaczenie ma regulacja art. 19 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Unormowanie to przewiduje, że jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, ale nie później niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. W sytuacji, w której podatnik najpierw wydał towar lub wykonał usługę, sprawa jest oczywista. Jeżeli wydanie towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą (a to dotyczy absolutnej większości transakcji między podatnikami), to wówczas obowiązek podatkowy powstanie albo z chwilą wystawienia faktury albo - jeżeli podatnik wystawił fakturę po upływie siedmiu dni - w siódmym dniu od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Może się jednak zdarzyć i tak, że podatnik wystawi fakturę przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, a faktura ta będzie odnosiła się do tej niewykonanej jeszcze usługi lub dostawy towaru. Powstaje zatem pytanie, czy wystawienie faktury w takim przypadku - a więc przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi - rodzi również skutki w zakresie powstania obowiązku podatkowego. Jeśli przyjąć, że rolą faktury jako dokumentu księgowego jest udokumentowanie danej czynności, to w konsekwencji wydaje się, że udokumentowanie takie powinno nastąpić po zaistnieniu tej czynności. Można również zauważyć, że na podstawie art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a także par. 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.) faktura wystawiana przez podatnika VAT dokumentująca transakcję opodatkowaną powinna zawierać także datę sprzedaży. Tego zaś wymogu w oczywisty sposób nie spełnia faktura wystawiona przed dokonaniem sprzedaży.
Konstrukcja przepisów wspomnianego art. 19 ustawy o podatku od towarów i usług pozwala jednak na wniosek, że wystawienie faktury także przed wydaniem towaru, nawet mimo tego, iż faktura ta jest niewłaściwie wystawiona, rodzi obowiązek podatkowy w odniesieniu do danej czynności. Jeżeli bowiem z okoliczności sprawy nie ulega wątpliwości, że faktura dotyczy konkretnej dostawy towarów lub usługi, to w dalszym ciągu jest to faktura potwierdzająca tę czynność podlegającą opodatkowaniu.
Not. KT
Tomasz Michalik, doradca podatkowy, partner MDDP / DGP