Jak należy opodatkować wygrane w konkursach organizowanych i emitowanych przez środki masowego przekazu? Czy istnieją możliwości zmniejszenia lub uniknięcia podatku?

dr Janusz Marciniuk doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy Akcje reklamowe i promocyjne mogą przybierać różną formę. Ostatnio coraz powszechniej spotykaną formą stają się konkursy skierowane do konsumentów produktów określonej marki. Z uwagi na to, że forma ta może skutkować powstaniem u zwycięzcy konkursu obowiązku podatkowego z tytułu wygranej, a na organizatora nałożyć obowiązek płatnika tego podatku, to przed zorganizowaniem takiego konkursu należy uwzględnić kilka elementów niezbędnych w celu uniknięcia tego obciążenia. Po pierwsze, organizator konkursu powinien opracować szczegółowy regulamin konkursu, którego zapisy muszą świadczyć o tym, że organizowana akcja promocyjna spełnia przesłanki uznania ją za konkurs. Pojęcie konkursu nie zostało zdefiniowane przepisami prawa podatkowego. W celu jego wykładni należy posiłkować się definicjami słownikowymi. Wszystkie one, mimo że nie odnoszą się wprost do pojęć gospodarczych, wyraźnie wskazują na nieodzowny element każdego konkursu, jakim jest rywalizacja (współzawodnictwo). Regulamin konkursu musi zatem przewidywać, że wygraną zdobędzie ta osoba, która zadanie konkursowe wykonała lepiej niż inni uczestnicy konkursu. Realizacja przesłanki rywalizacji w konkursie pociąga za sobą w konsekwencji ograniczenie puli wygranych (nagród). W związku z tym za konkurs nie można uznać akcji promocyjnej, w której otrzymanie wygranej lub nagrody przysługuje już za samo spełnienie przez uczestnika określonych warunków (np. nadesłania określonej liczby kodów kreskowych z opakowań konkretnego produktu) oraz takich, w których podobne wygrane (nagrody) przyznawane są wszystkim jej uczestnikom. Należy również podkreślić, że konkursem nie będzie akcja, w której wygrana uzależniona jest od zajścia określonego zdarzenia losowego (np. dodzwonienia się o określonej porze pod podany numer telefonu). Akcja tego rodzaju może zostać zakwalifikowana jako loteria, której zorganizowanie wymaga stosownych zezwoleń, zgodnie z przepisami ustawy o grach i zakładach wzajemnych. Co do zasady, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), otrzymane na terytorium Polski wygrane w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagrody związane ze sprzedażą premiową podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10 proc. wygranej. Jednakże zwolniona z opodatkowania jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł (art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W świetle tego przepisu, w przypadku organizowania konkursu szczególną uwagę należy zwrócić na jego dwa elementy. Wolne od podatku (do określonej kwoty) są mianowicie wygrane: ■ w konkursach i grach organizowanych i emitowanych przez środki masowego przekazu, przy czym oba warunki (tj. organizacja i emisja przez środek masowego przekazu) muszą być spełnione łącznie oraz ■ w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, przy czym żadne przepisy prawa podatkowego nie definiują wymienionych w tym przepisie pojęć, a zwłaszcza pojęcia nauki. Pewną wskazówką, pokazującą, że interpretacja tego pojęcia nie może być jednak zbyt dowolna i szeroka, jest opinia ministra finansów z 9 czerwca 1997 r. W praktyce kwalifikacja pytań konkursowych z dziedziny wiedzy o określonej marce lub produktach do kategorii pytań z dziedziny nauki może być dość ryzykowna.