Opodatkowanie budowli podatkiem od nieruchomości od lat wzbudza spory między podatnikami podatku od nieruchomości i organami podatkowymi. W pewnych przypadkach wskazuje się, że wysoki podatek od nieruchomości, pobierany przez gminy, może zablokować rozwój niektórych branż, w szczególności elektrowni wiatrowych w Polsce. Czy rzeczywiście tak może być?

Robert Pasternak

partner Deloitte

Na pewno dla rozwoju wspomnianej w pytaniu branży nie będzie pomocny wyrok NSA z 18 stycznia 2007 r. (sygn. skt II FSK 51/06). Wyrok ten dotyczył zakresu opodatkowania turbin wiatrowych jako budowli. W wyniku jego podjęcia prawomocny stał się wyrok WSA stwierdzający, że budowlą jest cała siłownia wiatrowa wraz ze wszystkimi jej składnikami, a nie tylko jej elementy budowlane. W stanie faktycznym, na tle którego oba orzeczenia zapadły, spowodowało to aż dziesięciokrotny wzrost opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Pytanie, czy rzeczywiście wyrok ten zasługuje na rangę precedensu będącego wskazówką dla organów podatkowych przy rozstrzyganiu analogicznych spraw za lata podatkowe następujące po roku 2002. Jest to istotne, gdyż tezy zawarte w wyrokach NSA oraz WSA są na tyle ogólne, że mogą być wykorzystywane do określania zakresu opodatkowania w przypadku innych budowli mających charakter mieszany (tzn. zawierających elementy budowlane i technologiczne) użytkowanych w branży energetycznej, chemicznej czy petrochemicznej. Należy podkreślić, że przedmiotem wyroku był wymiar podatku od nieruchomości za rok 2002. Od tego czasu zarówno w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, jak i w prawie budowlanym zaszły istotne zmiany, które powodują, że wskazany wyrok nie jest miarodajny obecnie dla wykładni prawa podatkowego. Do najważniejszych zmian legislacyjnych należy zaliczyć wprowadzenie definicji budowli wprost do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych od 1 stycznia 2003 r. Pozwoliło to na precyzyjniejsze ustalanie zakresu pojęcia budowla dla celów podatkowych w oparciu o przepisy ustawy podatkowe z uwzględnieniem regulacji zawartych w art. 3 pkt 3 i pkt 6 prawa budowlanego. Do czasu wprowadzenia tej definicji do ustalenia zakresu tego pojęcia, a co za tym idzie, zakresu opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości korzystano z orzecznictwa oraz poglądów doktryny, które wskazywały, że pomocniczo należy korzystać z definicji zawartej w prawie budowlanym. Na tej podstawie ukształtował się pogląd, że budowla to obiekt budowlany stanowiący całość użytkową, wybudowany na podstawie pozwolenia budowlanego. Posługując się takim rozumieniem budowli organy podatkowe, WSA, NSA uznały, że nie jest możliwe wyodrębnienie elementów budowlanych i technologicznych, i opodatkowanie tylko tych ostatnich, gdyż siłownia wiatrowa jako całość, a nie jej wybrane elementy, stanowi budowlę. W obecnym stanie prawnym dla określenia pojęcia budowla stosowana jest definicja zawarta w prawie budowlanym. Definicja ta wskazuje, że w odniesieniu do urządzeń technicznych budowlami są części budowlane urządzeń technicznych, w tym m.in. elektrowni wiatrowych. Oznacza to, że dla celów podatkowych budowla nie musi stanowić całości użytkowej, gdyż zgodnie z prawem budowlanym budowlą są także części budowlane urządzeń. A contrario części niebudowlane (a więc także technologiczne) nie stanowią budowli i nie powinny być ujmowane w podstawie opodatkowania podatkiem od nieruchomości. W konsekwencji ze względu na zmiany legislacyjne wykładnia zaprezentowana w cytowanym orzeczeniu NSA nie będzie miarodajna dla rozstrzygania o opodatkowaniu budowli w latach podatkowych następujących po roku 2002.