Jakie obowiązki w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wiążą się z nabyciem wierzytelności w ramach obrotu profesjonalnego? Do tej pory mogliśmy się spotkać z różnymi stanowiskami w tym zakresie.

Agnieszka Tałasiewicz partner Ernst & Young Rozważając problemy podatkowe, warto zająć się ważnymi orzeczeniami sądów administracyjnych. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 marca 2007 r. (sygn. III SA/Wa 4194/06; niepublikowany) utrwala linię orzeczniczą co do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) nabycia wierzytelności w ramach profesjonalnego obrotu. Sąd stwierdził, że nie można nałożyć PCC na nabycie wierzytelności, gdyż art. 2 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399 z późn. zm.) stanowi, że nie podlegają temu podatkowi czynności, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest: opodatkowana VAT, zwolniona z VAT, z wyjątkami (nieistotnymi w danej sprawie). Sąd potwierdził też, że nabycie wierzytelności to usługi pośrednictwa finansowego. Wyrok z 1 marca 2007 r. nie tylko rozstrzygnął kwestię ważną dla podmiotów świadczących usługi finansowe, ale również przeciwstawił się absurdalnej argumentacji lansowanej przez organy podatkowe. Istotą stanowiska organów podatkowych było przyjęcie, że podmiot świadczący usługi pośrednictwa finansowego najpierw nabywa wierzytelność w ramach cesji, a następnie sprzedaje już własną wierzytelność. W konsekwencji podmioty, sprzedając wierzytelności własne, nie świadczą usług pośrednictwa finansowego, tym samym nie powstaje obowiązek w VAT (gdyż wykonywanie prawa własności nie jest uważane za działalność, nie jest też usługą w ujęciu PKWiU). Omawiany wyrok WSA jest odejściem od takiego poglądu. Podobne podejście do nabywania wierzytelności wyraził WSA w wyroku z 11 stycznia 2007 r. (III SA/Wa 3995/06; niepublikowany). Zdaniem sądu nabywanie wierzytelności w ramach działalności może być potraktowane jako świadczenie usług objęte tą ustawą i w związku z tym niepodlegające PCC. Wskazana linia orzecznicza oznacza w praktyce, że podmioty uiszczające do tej pory PCC z tytułu sprzedaży wierzytelności własnych (dotyczy to zarówno sprzedających, jak i kupujących) są uprawnione do żądania jego zwrotu od organów podatkowych. W tym celu należy zwrócić się do naczelnika właściwego dla danego podatnika urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty (w praktyce, mimo braku takiego obowiązku, w celu uniknięcia potencjalnego sporu z urzędem do takiego wniosku można załączyć również korektę deklaracji PCC-1, wskazującą kwotę podatku należnego w wysokości 0 zł). Organ podatkowy jest zobowiązany zwrócić podatnikowi nadpłatę w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku albo wydać w tym czasie decyzję stwierdzającą nadpłatę (wówczas termin ten wydłuży się o 30 dni od dnia jej wydania). Jeżeli w tym czasie organ nie zwróci podatku, nadpłata podlega oprocentowaniu (obecna stawka odsetek wynosi 11 proc. w skali roku).