Jeśli podatnik spyta we wniosku o interpretację o konkretny przepis podatkowy, to takie pytanie wiąże zarówno ministra finansów, jak i sąd. Sędziowie, kontrolując prawidłowość wykładni dokonanej przez fiskusa, nie mogą wyjść poza zakres pytania oraz wskazanych przez zainteresowanego przepisów. Tak wynika z orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Sprawa dotyczyła pracownika naukowego, który otrzymał z Polskiej Akademii Nauk dofinansowanie związane z jego udziałem w projekcie badawczym za granicą. Wsparcie to PAN zaoferowała mu na podstawie decyzji ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Naukowiec wystąpił do ministra finansów o interpretację podatkową. Spytał, czy przyznane mu środki są wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).
Przepis ten mówi, że zwolnione z podatku są m.in. stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych. W ocenie podatnika przekazane środki stanowią stypendium naukowe wymienione w ustawie o PIT. Podatnik uważał, że o zastosowaniu zwolnienia decyduje przede wszystkim cel, na jaki pieniądze są przeznaczone. W tym wypadku chodziło o pokrycie kosztów utrzymania i bieżących wydatków związanych z pobytem w zagranicznym ośrodku naukowym oraz kosztów podróży uczestnika programu badawczego.
Minister finansów zgodził się z tym, ale dwa lata później zmienił interpretację, uznając stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że otrzymane wsparcie finansowe nie mieści się w definicji stypendium naukowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT. Środki, jakie przyznano naukowcowi, stanowią dla niego przychód z innych źródeł opodatkowany na zasadach ogólnych (tj. według skali 18 proc. lub 32 proc.), który każdego roku trzeba wykazywać w PIT-36.
Sprawa trafiła do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił interpretację, wskazując, że minister nie przeanalizował tego, czy pomoc materialna, jaką uzyskał podatnik, nie jest świadczeniem pomocy materialnej otrzymywanym przez osoby uczestniczące „w innych formach kształcenia”. Wtedy możliwe jest zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy.
Minister w nowej interpretacji nie zmienił swojego stanowiska. Stwierdził, że podatnik występował wyłącznie o interpretację przepisu art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT. WSA ponownie uchylił interpretację, wskazując, że organ nie dokonał kompleksowej oceny sytuacji podatnika.
Minister finansów złożył skargę kasacyjną do NSA i ten uchylił wyrok sądu wojewódzkiego. Sąd kasacyjny podkreślił, że interpretacja polega na odpowiedzi na pytanie postawione we wniosku o nią. Tymczasem, według sędziego Zbigniewa Kmieciaka, sąd I instancji zmienił jego sens, odczytując je szerzej i zobowiązał organ do wypowiedzenia się nie tylko na temat art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT, który wskazał podatnik we wniosku, ale również art. 21 ust. 1 pkt 40. Według NSA celem interpretacji jest odpowiedź na konkretne pytanie podatnika. Nie można czynić organowi zarzutu, że nie przeanalizował innego przepisu, jeśli podatnik sam go nie wskazał. – Sąd nie może pełnić funkcji doradcy podatkowego – powiedział sędzia Zbigniew Kmieciak, uzasadniając wyrok.
Wyrok jest prawomocny.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 15 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 331/12.