Spółki osobowe już od wielu lat stanowią interesującą alternatywę dla spółek kapitałowych, w tym głównie z ograniczoną odpowiedzialnością. Jakie korzyści podatkowe daje prowadzenie działalności właśnie w tej formie?

Andrzej Dębiec

partner Kancelaria Lovells

Prowadzenia działalności w formie spółki osobowej nie sposób przecenić w przypadku osób fizycznych. Podatnicy mający zamiar rozpocząć prowadzenie działalności, ale również ci, którzy ją kontynuują, coraz częściej zastanawiają się nad wyborem takiej formy. Wynika to z faktu, że osoby fizyczne nie mogą skorzystać ze zwolnienia podatkowego dla wypłacanych dywidend w przeciwieństwie do spółek kapitałowych będących udziałowcami spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych. Wykorzystanie spółki osobowej pozwala na uniknięcie podwójnego opodatkowania dochodów (jak ma to miejsce w spółkach kapitałowych), a z drugiej strony dzięki odpowiedniej strukturze może ograniczyć odpowiedzialność majątkową wynikającą z prowadzonej działalności. W przypadku spółki osobowej podatnikami podatku dochodowego są poszczególni wspólnicy, a nie sama spółka. Oznacza to w uproszczeniu, że dochód wygenerowany przez spółkę osobową dzielony jest pomiędzy poszczególnych wspólników i to oni płacą podatek od przydzielonej im części dochodu. Przychody uzyskiwane przez osoby fizyczne z tytułu udziału w spółce osobowej traktowane będą jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przychody takie przy spełnieniu określonych warunków (np. oświadczenie o wyborze takiego opodatkowania) podlegają opodatkowaniu według 19-proc. stawki podatku. Należy zaznaczyć, że w przypadku spółki osobowej dochód osoby fizycznej podlegać będzie opodatkowaniu niezależnie od jego faktycznego otrzymania (zasada memoriałowa). Wynika to z faktu, że przychodem z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jest co do zasady przychód należny, choćby nie został jeszcze faktycznie otrzymany. Istotną zaletą rozliczania przychodów osiąganych w ramach spółki osobowej jako przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej jest możliwość kumulowania dochodów lub strat uzyskiwanych z tego źródła z innymi dochodami (stratami) uzyskiwanymi w ramach prowadzonej działalności. Oznacza to, że podatnik, uzyskując dochód z tytułu udziału w spółce osobowej, może de facto pomniejszyć go o stratę wynikającą z innej działalności gospodarczej (udziału w innej spółce osobowej). W rezultacie podatek dochodowy od wszystkich dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej może być płacony w kwocie niższej aniżeli miałoby to miejsce, gdyby ustalany był z każdego źródła oddzielnie. W przypadku spółki osobowej wspólnicy podlegają szerszej odpowiedzialności za zobowiązania spółki niż ma to miejsce w spółkach kapitałowych. W celu ograniczenia odpowiedzialności osoby fizycznej konieczne jest stworzenie odpowiedniej struktury. Najlepszym rozwiązaniem jest utworzenie w takim celu spółki komandytowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony odpowiadają jedynie komplementariusze. W konsekwencji osoby fizyczne powinny w takiej spółce zostać ustanowione komandytariuszami (odpowiedzialność ograniczona do sumy komandytowej). Komplementariuszem powinna natomiast zostać utworzona w tym celu spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (teoretycznie odpowiedzialność nieograniczona, ale z uwagi na zasady odpowiedzialności w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w praktyce ograniczona do wielkości kapitału zakładowego tej spółki). W jednym z najbliższych odcinków Akademii Prawa Podatkowego przestawimy konsekwencje podatkowe przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę osobową.