Konserwacja zabytków to usługa zwolniona z VAT, ponieważ jest świadczona w interesie publicznym. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Sprawa dotyczyła konserwatora zabytków, który dochody z prowadzonej działalności rozlicza kartą podatkową. Miał wątpliwość, czy od wykonywanych przez siebie usług od 2012 r. powinien odprowadzać VAT.
Do końca 2011 r. konserwacja i restauracja obiektów wpisanych do rejestru zabytków, inwentarza muzeum albo wchodzących w skład narodowego zasobu bibliotecznego była zwolniona z VAT na podstawie par. 43 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 247 z późn. zm.).
Konserwator uważał, że jednak także po tej dacie może korzystać z preferencji w VAT. Powoływał się na brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.). Zgodnie z nim zwolnione z VAT są usługi kulturalne (i ściśle związana z nimi dostawa towarów) świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury. Preferencja obejmuje także usługi indywidualnych twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów.
We wniosku o interpretację podatnik wskazał, że jest absolwentem studiów magisterskich na wydziale sztuk pięknych o kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki. Podkreślił też, że wykonywane przez niego prace są ściśle związane z kulturą i stanowią przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze.
Minister finansów nie zgodził się z jego argumentami. Stwierdził, że usługi konserwatorskie i restauratorskie od 1 stycznia 2012 r. nie korzystają ze zwolnienia z podatku, a zatem muszą być opodatkowane 23-proc. stawką.
Wojewódzki sąd administracyjny przyznał rację ministrowi. Podkreślił, że gdyby przepisy interpretować inaczej, to podważona zostałaby racjonalność ustawodawcy. Zbędny byłby bowiem przepis rozporządzenia, na podstawie którego usługi konserwatorskie korzystały ze zwolnienia z VAT do końca 2011 r.
NSA zakwestionował to rozstrzygnięcie i dokonał prounijnej – korzystnej dla podatnika – wykładni przepisów. W jego ocenie konserwator trafnie zauważył, że celem wprowadzenia zwolnienia usług kulturalnych w prawie unijnym było obniżenie kosztów dostępu do kultury i dziedzictwa narodowego. Odwołał się do art. 132 ust. 1 lit. n dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którą państwa członkowskie zwalniają z VAT niektóre usługi kulturalne, a także dostawę towarów ściśle z nimi związaną, świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne instytucje kulturalne uznane przez dany kraj. Regulacja ta znajduje się w rozdziale dotyczącym zwolnień określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym. – Usługi konserwatorskie ten cel realizują – podkreślił sąd.
Wyrok jest prawomocny.
Opodatkowanie usług konserwatorskich
Przed 2012 r.

Zwolnione z VAT były usługi konserwatorskie i restauratorskie w zabytkach wpisanych do rejestrów wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje – jeśli na prowadzenie tych prac zostało wydane pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków
(rozporządzenie ministra finansów).
Od 2012 r.

Zwolnione z VAT są usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, wynagradzane m.in. w formie honorariów
(ustawa o VAT).



ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 5 grudnia 2013 r., sygn. akt I FSK 1750/12.