Grupa kapitałowa sporządza na podstawie sprawozdań finansowych jednostek wchodzących w skład grupy skonsolidowane, czyli zbiorcze sprawozdanie finansowe zestawione w taki sposób, jakby grupa stanowiła jedną jednostkę. W jaki sposób powinno być sporządzane tego typu sprawozdanie?

dr Andre Helin prezes firmy audytorskiej BDO Polska Przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego stosuje się ogólne przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie inwentaryzacji, wyceny aktywów i pasywów oraz sposobu ustalenia wyniku finansowego. Wymienione zasady tworzą fundament skonsolidowanego sprawozdania finansowego, zapewniając jednolity i prawidłowy obraz prezentowanych danych. Równocześnie nakreślają one tryb sporządzania skonsolidowanego sprawozdania. Omawiając tryb sporządzania sprawozdania skonsolidowanego, na początek trzeba zacząć od wstępnego sporządzenia jednostkowych sprawozdań finansowych spółek wchodzących w skład grupy, przy zastosowaniu ogólnych zasad rachunkowości dających rzetelny, jasny i prawidłowy obraz sytuacji finansowej oraz osiągniętych wyników. Następnie poprzez sumowanie/konsolidację poszczególnych pozycji odpowiednich sprawozdań finansowych sporządza się zbiorcze sprawozdanie finansowe, które dalej podlega korektom konsolidacyjnym lub wyłączeniom w celu wyeliminowania podwójnego sumowania pozycji bilansowych oraz wyników operacji zrealizowanych między członkami grupy, a ujętych w jednostkowych sprawozdaniach finansowych. Tak sporządzone sprawozdanie finansowe należy uzupełnić o rachunek przepływów finansowych sporządzony na podstawie bilansów skonsolidowanych oraz załączyć informacje dodatkowe wraz ze sprawozdaniem zarządu z działalności grupy za miniony rok obrachunkowy. Wstępne sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grup należy sporządzić według ogólnych przepisów ustawy o rachunkowości. Z praktycznych aspektów w odniesieniu do konsolidacji należy podkreślić potrzebę stosowania jednolitych zasad klasyfikacji, wyceny i prezentacji danych finansowych jednostek wchodzących w skład grupy oraz potrzebę uwzględnienia w planie kont operacji i wzajemnych rozrachunków między członkami grupy. Na podstawie jednostkowych sprawozdań finansowych należy sporządzić zbiorcze zestawienie poprzez sumowanie (konsolidację) poszczególnych pozycji odpowiednich sprawozdań finansowych i dokonać odpowiednich wyłączeń, tak jakby grupa stanowiła jedną jednostkę. Zbiorcze zestawienie powinno zapewnić taki sam obraz struktury przychodów i kosztów, aktywów i pasywów, jaki dają jednostkowe sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy. Ponadto po uwzględnieniu wyłączeń, czyli korekt konsolidacyjnych, zapewnić, że tylko operacje zrealizowane wobec podmiotów wychodzących poza obręb grupy ujęte są w sprawozdaniu z wpływem na skonsolidowany rachunek zysków i strat i sytuację finansową grupy kapitałowej. Ze względu na występujące różnice działalności jednostek objętych konsolidacją ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek przedstawienia informacji dodatkowych, obok prezentowanego skonsolidowanego rachunku zysków i strat, bilansu oraz sprawozdania z przepływów środków pieniężnych. Charakter tych informacji ma na celu zasygnalizowanie czytelnikowi sprawozdania zróżnicowaną działalność grupy oraz związane z nią zróżnicowane ryzyko operacyjne. Dla przykładu można wskazać wielkość sprzedaży na rynkach zagranicznych o niestabilnej sytuacji politycznej lub rozliczanie sprzedaży w walucie obcej ze znacznym ryzykiem dewaluacji.