Badanie (audyt) sprawozdań finansowych spółek giełdowych jest traktowane jako badanie sprawozdań finansowych jednostek o podwyższonym ryzyku i wymaganiach. Z czego takie podejście wynika?

dr Andre Helin prezes firmy audytorskiej BDO Polska Wynika to z kilku kwestii. Spółki publiczne mają zazwyczaj rozproszony akcjonariat, często niemający innych źródeł informacji finansowych o działalności spółki niż oficjalne sprawozdania finansowe. Z obserwacji wynika, że dane zawarte w sprawozdaniach finansowych, w tym krytyczne uwagi biegłego rewidenta, przekładają się natychmiast na wysokość notowanych kursów. W przypadku zakupu mniejszych pakietów akcji transakcje nie są poprzedzone tzw. analizą due diligence, podstawę decyzji stanowią wyłącznie bieżące i roczne informacje finansowe. Spółki giełdowe mają obowiązek przesyłania raportów bieżących i publikowania strategii rozwoju/prognoz finansowych, co stwarza naturalną presję na aktualność i wiarygodność sprawozdań finansowych. Półroczne i roczne sprawozdania finansowe są sporządzane przez spółki giełdowe i badane przez biegłych w krótszym okresie niż sprawozdania finansowe innych jednostek ze względu na wymagane terminy i oczekiwania inwestorów. Szczególną rolę sprawozdań finansowych spółek giełdowych podkreśla także właśnie znowelizowana VIII Dyrektywa Unii Europejskiej, regulująca zasady funkcjonowania biegłego rewidenta i firm audytorskich, która prawdopodobnie wejdzie w Polsce w życie w 2007 roku. W preambule do tej dyrektywy zdefiniowane zostały tzw. jednostki zainteresowania publicznego (spółki giełdowe), które według Rady Unii Europejskiej charakteryzuje większa widoczność i których znaczenie ekonomiczne jest większe. W konsekwencji VIII Dyrektywa stawia w przypadku badania ustawowego rocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek giełdowych surowsze wymogi. Dotyczy to zarówno wymaganych czynności w stosunku do biegłych rewidentów, jak i wymogu powołania w spółkach publicznych komitetu do spraw audytu, którego celem jest monitorowanie procesu sporządzania sprawozdawczości finansowej, w tym monitorowanie skuteczności istniejących w spółce systemów kontroli wewnętrznej oraz systemów i metod zarządzania ryzykiem. Ponadto dyrektywa wymaga, aby biegły rewident lub firma audytorska składali sprawozdania komitetowi do spraw audytu o kluczowych zagadnieniach wynikających z badania ustawowego, a w szczególności o istotnych słabościach kontroli wewnętrznej w odniesieniu do procesu sprawozdawczości finansowej. Nowelizacja VIII Dyrektywy jest drugim etapem wzmocnienia procesu sporządzania i badania wiarygodności sprawozdawczości finansowej spółek giełdowych. Pierwszym etapem było przyjęcie przez Unię Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF dawniej MSR). Audyt sprawozdań finansowych spółek giełdowych jest zazwyczaj wykonywany przez największe międzynarodowe sieci firm audytorskich, ponieważ posiadają one szerokie zaplecze merytoryczne i organizacyjne. Przyjęcie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, a wkrótce Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej stwarza dodatkową potrzebę w firmach audytorskich zastosowania odpowiednich narzędzi pracy (elektronicznych baz danych, bibliotek i dedykowanych do audytu systemów komputerowych), a co za tym idzie wymaga dużych nakładów inwestycyjnych.