Wczorajszy wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Brzeziński (C-313/05) potwierdził niezgodność polskich przepisów akcyzowych z prawem wspólnotowym. Co to będzie oznaczać w praktyce?

Jerzy Martini doradca podatkowy, Baker & McKenzie Akcyza na samochody osobowe nie jest zharmonizowana w Unii Europejskiej, dlatego dyrektywy dotyczące podatku akcyzowego w sprawie tej nie mają zastosowania. Polskie przepisy o podatku akcyzowym naruszają jednak przepisy Traktatu o Ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej (TWE). Orzeczenie Trybunału otwiera drogę podatnikom do uzyskania nadpłaty w podatku akcyzowym. Należy podkreślić, że kwoty nadpłaty nie będzie stanowiła cała zapłacona akcyza, ale jedynie kwota wywołująca dyskryminacyjne skutki – tj. kwota wynikającą z różnicy stawki dla danego samochodu używanego, w stosunku do analogicznego samochodu nowego. Innymi słowy, występując z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, należy obliczyć, jaką kwotę należałoby zapłacić stosując do danego zakupu stawkę akcyzy dla samochodów nowych (tj. odpowiednio 3,1 proc. dla samochodów o pojemności silnika poniżej 2 litrów i 13,6 proc. dla samochodów z większym silnikiem). Następnie należy odjąć tak wyliczoną wartość od faktycznie zapłaconej kwoty podatku, co w wyniku da nam nadpłatę, o której zwrot możemy się ubiegać. Tryb zwrotu nadpłaty wymaga złożenia do urzędu celnego, wraz ze skorygowaną deklaracją akcyzową, wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Następnie, jeśli wniosek ten nie budzi wątpliwości organu, zwróci on nadpłatę bez wydawania decyzji. Jeśli jednak uzna, że nadpłata powinna mieć wysokość inną niż wskazana przez podatnika, to wyda decyzję stwierdzającą nadpłatę i określającą jej wysokość. Pewnych trudności w zakresie ustalania kwoty nadpłaty mogą spodziewać się podatnicy, którzy deklarowali dla celów podatku akcyzowego zaniżone wartości pojazdów. Istnieje ryzyko, że urzędy celne będą argumentować, że stawkę podatku właściwą dla samochodów nowych należy odnieść do rzeczywistej wartości samochodu – co w wyniku dawałoby nadpłatę w dużo niższej wysokości bądź w ogóle jej brak. Trzeba jednak podkreślić, że zgodnie z przepisami, podstawę opodatkowania akcyzą stanowi cena nabycia. Jeśli więc organ podatkowy chciałby kwestionować wysokość nadpłaty, musiałby zakwestionować w tej sytuacji podaną przez podatnika cenę nabycia i udowodnić, jaka jego zdaniem była jej rzeczywista wysokość. Na zakończenie warto wspomnieć, że także podatnicy, którzy już wcześniej ubiegali się o zwrot akcyzy i odmówiono im tego, a postępowanie zakończyło się ostateczną decyzją, mają szansę na zwrot. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, wyrok ETS, którego treść ma wpływ na decyzję, jest podstawą do wznowienia postępowania. Choć można złożyć wniosek o wznowienie takiego postępowania, to w zasadzie w tej sytuacji organ powinien je nawet wznowić z urzędu.