Od 1 stycznia 2014 r. do obniżenia podstawy opodatkowania w VAT nie będzie już wymagane posiadanie potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez kontrahenta.
Chodzi o nowy art. 29a ust. 15 pkt 4 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.). Odnosi się on do sytuacji, gdy potwierdzenia nie udało się otrzymać mimo udokumentowanej próby doręczenia faktury korygującej. Z posiadanej przez przedsiębiorcę dokumentacji musi wynikać, że nabywca towaru lub usługobiorca wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi na fakturze korygującej.
W takim wypadku podstawę opodatkowania można obniżyć nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym spełnione zostaną obie przesłanki, o których mowa powyżej (tj. podatnik podjął udokumentowane próby doręczenia korekty i z posiadanej dokumentacji wynika, że kontrahent jest świadomy zmiany warunków sprzedaży). Poza tym przypadkiem, a analogicznie do obecnych rozwiązań, warunek posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę nie będzie stosowany w ustawowo określonych przypadkach. Dotyczy to:
eksportu towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
dostawy towarów i świadczenia usług, dla których miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju,
sprzedaży: energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych oraz usług wymienionych w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy.

Przykład: Czy można wystąpić do sądu

Fakturę korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania i VAT należny w związku z rabatem wystawiono 15 stycznia 2014 r. i tego samego dnia wysłano przesyłką pocztową poleconą. Do 25 lutego (termin na złożenie deklaracji VAT-7 za styczeń) podatnik nie uzyskał potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Posiada potwierdzenie nadania na adres nabywcy przesyłki poleconej zawierającej fakturę korygującą (udokumentowana próba doręczenia) oraz styczniową korespondencję elektroniczną z nabywcą. Wynikają z niej ustalenia dotyczące rabatu i wystawienia faktury korygującej (dokumentacja wskazująca, że nabywca wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi w fakturze korygującej). W takim przypadku, mimo braku potwierdzenia odbioru, podatnik jest uprawniony do uwzględnienia faktury korygującej w deklaracji za styczeń 2014 r.

Czasami niełatwo udowodnić, że kontrahent wie o korekcie

Wprowadzając nowy art. 29a, ustawodawca zdecydował się utrzymać ogólną zasadę, że w przypadku wystawienia faktury korygującej zmniejszającej kwotę podstawy opodatkowania i podatku należnego (lub samego podatku należnego) prawo do uwzględnienia tej korekty w rozliczeniach VAT jest uzależnione od posiadania przez podatnika potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę.

W wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-588/10 Kraft Foods wymóg ten, co do zasady, został uznany za zgodny z prawem unijnym. TSUE zastrzegł jednak, że jeżeli uzyskanie tego rodzaju potwierdzenia w rozsądnym terminie jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, to nie można odmówić podatnikowi wykazania przed organami podatkowymi – przy użyciu innych środków – dwóch okoliczności. Po pierwsze, że dochował on należytej staranności w celu upewnienia się, że nabywca towarów lub usług jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią. Po drugie, że dana transakcja została w rzeczywistości zrealizowana na warunkach określonych w korekcie faktury. Dotychczas obowiązujące przepisy w ogóle nie uwzględniały powyższego zastrzeżenia TSUE. W ramach omawianej nowelizacji ustawodawca uzupełnił więc katalog wyłączeń o przepisy art. 29a ust. 15 pkt 4 i ust. 16. Stanowią one próbę implementacji w prawie krajowym wyroku trybunału.

W świetle nowego art. 29a ust. 15 pkt 4 ustawy o VAT warunku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej nie stosuje się, jeśli są spełnione łącznie dwie przesłanki. Pierwsza wymaga, aby podatnik, który nie uzyskał potwierdzenia, podjął udokumentowaną próbę doręczenia faktury korygującej. Innymi słowy, podatnik powinien udokumentować działania w celu dostarczenia kontrahentowi faktury korygującej. Przykładem jest np. nadanie faktury przesyłką pocztową poleconą, co dokumentuje wydane w urzędzie pocztowym potwierdzenie nadania przesyłki (ten dowód podjętej próby dostarczenia faktury korygującej podatnik powinien zachować). Druga przesłanka wymaga, by z dokumentacji wynikało, że nabywca towarów lub usługobiorca wie, iż transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi na fakturze korygującej. Wymóg ten nie jest jasny, gdyż wymaga od podatnika udokumentowania określonego stanu wiedzy kontrahenta. W pewnych sytuacjach spełnienie jej nie będzie powodować większych komplikacji, jeśli podatnik jest w posiadaniu np. aneksu do umowy lub korespondencji elektronicznej, z których jednoznacznie wynika, że obie strony uzgodniły modyfikację warunków transakcji (np. udzielenie rabatu), czego następstwem ma być wystawienie przez dostawcę lub usługodawcę faktury korygującej. Brak tego rodzaju dokumentacji może jednak komplikować możliwość skorzystania z wyłączenia. Kwestia sposobu wystarczającego udokumentowania wiedzy kontrahenta co do wspomnianych okoliczności będzie przedmiotem niejednego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnych. Warunek ten wydaje się znacznie bardziej restrykcyjny niż ten sformułowany w wyroku C-588/10 Kraft Foods. W wyroku mowa o dochowaniu należytej staranności, że nabywca towarów lub usług jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią. Odrębnie TSUE sformułował przesłankę, by transakcja faktycznie została przeprowadzona na warunkach określonych w korekcie (z wyroku nie wynika konieczność posiadania dokumentacji wskazującej na wiedzę nabywcy w tym zakresie).

W art. 29a ust. 16 doprecyzowano moment uwzględnienia w rozliczeniach VAT faktury korygującej przez podatnika (dostawcę lub usługodawcę), który nie posiada potwierdzenia odbioru faktury korygującej, lecz spełnia przesłanki wynikające z ust. 15 pkt 4. Obniżenie podstawy opodatkowania następuje wówczas nie wcześniej, niż w deklaracji składanej za okres rozliczeniowy, w którym spełnione zostały łącznie obie te przesłanki.