Rzecznik praw obywatelskich zareagował na działania polskich władz, które zamierzają zawrzeć porozumienie z USA o przekazywaniu informacji o rezydentach podatkowych Stanów Zjednoczonych na potrzeby tamtejszej kontroli skarbowej. Jest to związane z amerykańską ustawą o ujawnianiu informacji finansowych o rachunkach zagranicznych na cele podatkowe (FATCA).

Swoje zaniepokojenie RPO wyraził w wystąpieniu (nr RPO/748452/13/I/115.1 RZ) do ministra finansów, w którym poprosił go o wyjaśnienia. Według rzecznika powstaje wątpliwość, czy przekazywanie danych o rachunkach bankowych polskich obywateli (a jednocześnie amerykańskich rezydentów) administracji USA w celu uszczelnienia tamtejszego systemu podatkowego jest dopuszczalne konstytucyjnie.
RPO przypomniał, że przed wejściem w życie ustawy zasadniczej Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 24 czerwca 1997 r. (sygn. akt K 21/96) odniósł się do ochrony informacji o rachunkach bankowych. Stwierdził, że prawo do prywatności obejmuje też ochronę informacji dotyczących sytuacji majątkowej, a więc i kont bankowych. Z kolei w wyroku z 11 kwietnia 2000 r. (sygn. akt K 15/98) trybunał wskazywał, że korzystanie z informacji objętej tajemnicą bankową przez upoważniony (krajowy) organ podatkowy jest dopuszczalne wyjątkowo w związku z ochroną interesu fiskalnego państwa.
Ponadto RPO podkreślił, że zawarcie porozumienia wiąże się z nałożeniem konkretnych obowiązków informacyjnych na instytucje finansowe działające w Polsce. Banki czy firmy ubezpieczeniowe będą musiały dostosować swoje wewnętrzne systemy do FATCA i wprowadzić mechanizmy pozwalające na identyfikację osób podlegających ustawie oraz zbieranie ich danych.
Wymiana informacji

21 listopada 2013 r. weszła w życie ustawa z 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz.U. poz. 1289). Nowe przepisy pozwolą na lepszą wymianę informacji podatkowych między krajami UE. Trudniej będzie też obywatelom uniknąć egzekucji należności publicznoprawnych przez ukrywanie majątku w innych państwach. Cel zostanie osiągnięty m.in. dzięki uproszczeniu procedur egzekucyjnych.