Melasa, która nadaje się bezpośrednio do konsumpcji bez dalszego przetwarzania przemysłowego, podlega opodatkowaniu akcyzą bez względu na to, że może mieć też inne przeznaczenie.
Takie stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 20931/13).
Jako pierwsi informowaliśmy o tym, że sprowadzoną do Polski melasę celnicy uznają za wyrób tytoniowy podlegający akcyzie (DGP nr 159 z 19 sierpnia 2013 r.). W sprawie, którą opisaliśmy, przedsiębiorca oferował melasę palaczom fajki wodnej (shishy) oraz jako środek stosowany w aromaterapii. Teraz w interpelacji poselskiej poruszony został problem podatnika, który sprowadzał z Indii zapachową melasę do spalania w kominkach (dzięki czemu w pomieszczeniach utrzymuje się przyjemny zapach). Sprzedaż melasy skończyła się dla niego sporem z Izbą Celną w Poznaniu o zaległą akcyzę. Wcześniej podatnik uzyskał indywidualną interpretację dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, z której wynikało, że opisana przez niego masa aromatyczna nie jest wyrobem akcyzowym, ponieważ przeznaczona jest do kominków i palenisk w celu odświeżania i odwadniania pomieszczeń oraz nie zawiera tytoniu (interpretacja z 23 kwietnia 2012 r., sygn. ILPP3/443-41/12-3/TW).
Wątpliwości w zakresie opodatkowania melasy w odpowiedzi na interpelację wyjaśnił wiceminister finansów Jacek Kapica. Przypomniał, że akcyza obejmuje wyroby tytoniowe, do których zalicza się m.in. tytoń do palenia (bez względu na kod CN). Definiuje go art. 98 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 z późn. zm.). Istotne jest przy tym, że za wyrób tytoniowy nie uznaje się produktów, które nie zawierają tytoniu i są wykorzystywane wyłącznie w celach medycznych (art. 98 ust. 8 ustawy).
Wiceminister podkreślił, że przy ocenie, czy dany wyrób jest tytoniem do palenia, decydujący jest fakt, czy nadaje się on do palenia bez dalszego przetwarzania przemysłowego. Jeśli melasa zapachowa spełnia ten warunek, to jest wyrobem akcyzowym w rozumieniu przepisów ustawy i dla celów podatkowych bez znaczenia jest jej inne przeznaczenie niż bezpośrednio do palenia (konsumpcji). Dla fiskusa nieistotne jest to, że melasa była sprzedawana z przeznaczeniem do spalania w kominkach. Podobnie nie ma znaczenia to, że melasa zapachowa nie zawiera tytoniu oraz nikotyny, chyba że byłaby wykorzystywana wyłącznie w celach medycznych. Jacek Kapica przypomniał wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 30 marca 2006 r. (sprawa C-495/04). TSUE stwierdził w nim, że papierosów ziołowych niezawierających substancji wywołujących skutki medyczne, a jedynie prezentowanych i wprowadzanych do obrotu jako środek pomocniczy w rzucaniu palenia, nie można uznać za „wykorzystywane wyłącznie w celach medycznych”.
Odnosząc się do sprawy podatnika, Jacek Kapica wskazał, że z ustaleń kontroli izby celnej wynika, że sprzedawana przez niego melasa aromatyczna do kominków może nadawać się i być przeznaczona do palenia w fajce wodnej. Wiceminister zwrócił uwagę, że dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w korzystnej dla podatnika interpretacji poinformował go, że w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego opisu sprawy, w szczególności stanu wyrobu w dniu importu (chodzi o opakowania, etykiety), udzielona interpretacja traci aktualność.
Finał sprawy karnej skarbowej poznaliśmy 14 października 2013 r. Sąd Rejonowy Poznań-Grunwald i Jeżyce wydał wyrok uniewinniający podatnika (sygn. akt VIII K 325/13) właśnie ze względu na korzystną dla niego interpretację. Poznański sąd orzekł, że nie popełnił on przestępstwa, ponieważ w jego działaniu nie można dopatrzyć się umyślności. Sąd pokreślił, że podatnik przed rozpoczęciem działalności spytał o konsekwencje w akcyzie swojego przedsięwzięcia. Dysponował też pismami od urzędów, z których wynikało, że melasa nie jest objęta podatkiem, a mimo to urząd wytoczył mu sprawę karną. W ocenie sądu przedsiębiorca nie miał i nie mógł mieć świadomości, że jest to wyrób akcyzowy.
Nie znamy efektu postępowania podatkowego względem podatnika (o kwotę zaległej akcyzy od tej partii towarów, którą sprzedał na rynku). To prawdopodobnie jeszcze się toczy.