Pełnomocnik może działać za podatnika w postępowaniu podatkowym lub kontroli skarbowej. Czynności przez niego dokonane traktowane są tak, jakby dokonał ich podatnik.

Czy każda osoba może być pełnomocnikiem
Chciałabym ustanowić pełnomocnika do załatwienia moich spraw podatkowych. Czy mogę wybrać dowolną osobę?
Nie Pełnomocnikiem podatnika może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Podatnik nie może ustanowić swoim pełnomocnikiem np. biura rachunkowego prowadzonego w formie spółki cywilnej. Nie ma natomiast żadnych przeszkód, żeby pełnomocnikiem została osoba prowadząca to biuro czy zatrudniona w tym biurze. Pełnomocnictwa należy udzielić jedynie konkretnej osobie. Podatnik musi podać jej imię i nazwisko, numer dowodu osobistego i adres. Wszystko to ma służyć łatwiejszej identyfikacji osoby pełnomocnika.
Ponieważ pełnomocnik musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, należy przyjąć, że może nim być jedynie osoba pełnoletnia, czyli taka, która ukończyła 18 lat. W stosunku do osoby pełnomocnika nie może też zostać orzeczone ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe. W przepisach Ordynacji podatkowej nie znalazło się żadne ograniczenie dotyczące liczby pełnomocników. Można zatem przyjąć, że podatnik może mieć ich kilku. Warto jednak, by przed ustanowieniem kolejnych pełnomocników przemyślał zakres udzielanego im pełnomocnictwa.
Zanim podatnik wybierze pełnomocnika, powinien:
  • przemyśleć zakres oczekiwanej od niego pomocy i stosownie do tego sformułować zakres pełnomocnictwa,
  • ocenić stopień przygotowania zawodowego pełnomocnika do występowania w sprawach podatkowych.
Podstawa prawna
■ Art. 136 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy urzędnik musi wpisać dane do protokołu
Zdecydowałem, że chcę mieć w trakcie prowadzonej kontroli pełnomocnika. Zgłosiłem fakt ten ustnie do protokołu. Czy urzędnik powinien odnotować ten fakt w protokole?
Tak Podatnik może udzielić pełnomocnictwa ustnie w odrębnym protokole. Wtedy pracownik organu podatkowego powinien wyraźnie zaznaczyć w treści protokołu fakt jego udzielenia. Podatnik nie musi wtedy składać w późniejszym czasie odrębnego pełnomocnictwa pisemnego.
Podstawa prawna
■ Art. 137 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy można udzielić dowolnego umocowania
Chcę mieć w prowadzonym postępowaniu podatkowym pełnomocnika. Nie wiem jednak, jakiego pełnomocnictwa mu udzielić. Czy może być ono dowolne?
Tak Podatnik, który decyduje się na udzielenie pełnomocnictwa, może swobodnie kształtować zakres, w jakim pełnomocnik będzie uprawniony do działania w jego imieniu. Z drugiej jednak strony zakres udzielonego pełnomocnictwa nie może przekroczyć zakresu czynności, do których dokonywania uprawniony jest sam podatnik.
Podatnik może udzielić pełnomocnictwa ogólnego (czyli do działania w takim zakresie, w jakim może działać, sam będąc stroną postępowania) albo pełnomocnictwa do poszczególnych kategorii czynności, np. do doręczeń itp. Czynności dokonane przez pełnomocnika są równoważne z działaniami podatnika. Oznacza to, że wszelkie czynności pełnomocnika pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Podatnik mający pełnomocnika może działać razem z nim, dokonywać czynności z pominięciem pełnomocnika albo nawet negować te czynności pełnomocnika, z którymi się nie zgadza. Może na przykład w każdym czasie cofnąć odwołanie złożone przez pełnomocnika.
Jeśli podatnik ustanowi pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi. Jeśli ma kilku pełnomocników, powinien wskazać jednego z nich jako właściwego w sprawie doręczeń.
Podstawa prawna
■ Art. 136 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy są czynności zastrzeżone dla pełnomocników
Kto może być pełnomocnikiem podatnika i jaki zakres tego pełnomocnictwa jest możliwy? Czy istnieje ustawowy katalog czynności, które wymagają osobistego działania podatnika?
Nie Zakres udzielanego pełnomocnictwa może być dowolnie kształtowany według woli mocodawcy. Może obejmować wszystkie sprawy zobowiązań podatkowych danego podatnika lub tylko ich część. Pełnomocnictwo reguluje stosunki cywilnoprawne pomiędzy podatnikiem a pełnomocnikiem, a przepisy prawa podatkowego nie ograniczają swobody co do zakresu pełnomocnictwa. Ponieważ zobowiązania podatkowe powstają najczęściej z mocy prawa, a podatnik jest zobowiązany do samoobliczenia podatku należnego, to tym bardziej ma prawo do powierzenia tych czynności technicznych wyznaczonej osobie. Skoro przepis art. 136 Ordynacji podatkowej wyraźnie stwierdza, że strona może działać przez pełnomocnika w postępowaniu podatkowym, to tym bardziej ma prawo do ustanowienia pełnomocnika do czynności technicznych. Przepis ten zawiera co prawda zastrzeżenie: chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania, ale żadne przepisy nie formułują katalogu takich czynności.
Zgodnie z art. 137 par. 1 Ordynacji podatkowej pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem podatnika może być więc adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy. W myśl art. 136 - strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Przepisy podatkowe nie zawierają katalogu czynności, które wymagają osobistego udziału podatnika. W myśl art. 137 par. 4 - w zakresie nieuregulowanym w par. 1-3a stosuje się przepisy prawa cywilnego. Zatem co do zakresu udzielonego pełnomocnictwa należy stosować przepisy rozdziału II, art. 98-109 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
Podstawa prawna
■ Art. 136 i 137 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy pełnomocnik może podpisać deklarację podatkową
Czy jeśli mam pełnomocnika, mogę upoważnić go do podpisywania za mnie deklaracji podatkowych?
Tak Z przepisów Ordynacji podatkowej wyraźnie wynika, że jeśli odrębne ustawy nie stanowią inaczej, deklaracja może być podpisana także przez pełnomocnika podatnika, płatnika lub inkasenta. Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa składa się organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dana deklaracja dotyczy. Jeżeli przepisy prawa podatkowego wymagają podpisania deklaracji przez więcej niż jedną osobę, pełnomocnictwo do podpisania tej deklaracji jest skuteczne, jeżeli udzieliły go wszystkie osoby.
Warto pamiętać, że w kwestiach dotyczących pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym.
Dla udzielających pełnomocnictwa istotna może okazać się informacja, że w tych przypadkach, gdy odrębne ustawy nie stanowią inaczej, podpisanie deklaracji przez pełnomocnika zwalnia podatnika, płatnika lub inkasenta z obowiązku podpisania deklaracji.
Podstawa prawna
■ Art. 80a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy ktoś inny może podpisać zgłoszenie identyfikacyjne
Czy można udzielić osobie trzeciej pełnomocnictwa do podpisywania zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-1, NIP-2 i NIP-3?
Tak Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, podatnicy obowiązani są do dokonywania zgłoszenia identyfikacyjnego. Zgłoszenia tego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw. Natomiast przepis zawarty w art. 5 ust. 4a wspomnianej ustawy stanowi, że w przypadku dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego przez pełnomocnika lub kuratora sądowego do zgłoszenia dołącza się uwierzytelnioną lub poświadczoną urzędowo kopię pełnomocnictwa lub postanowienia sądu. W przypadku udzielenia pełnomocnictwa wyłącznie do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do zgłoszenia dołącza się oryginał pełnomocnictwa.
Zgodnie ze wzorem zgłoszenie identyfikacyjne NIP-1 zawiera rubrykę „Podpis składającego/osoby reprezentującej składającego (niepotrzebne skreślić). W przypadku osoby reprezentującej składającego należy również podać adres zamieszkania tej osoby”, a zgłoszenie identyfikacyjne NIP-2 zawiera rubrykę „podpis i pieczątka osoby reprezentującej składającego”.
Biorąc to pod uwagę, stwierdzić należy, że w odniesieniu do zgłoszeń identyfikacyjnych NIP-1, NIP-2 i NIP-3 ustawodawca dopuścił ich dokonywanie przez pełnomocnika lub kuratora sądowego.
Podstawa prawna
■ Art. 5 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz. 2681 z późn. zm.).
Czy pełnomocnictwo musi być udzielone na piśmie
Ustanowiłem pełnomocnika. Niestety, nie udzieliłem mu pełnomocnictwa na piśmie. Czy może mnie reprezentować?
Nie Pełnomocnictwo powinno zostać udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu. Oznacza to, że w aktach sprawy musi pojawić się informacja o tym, kto został umocowany do reprezentowania podatnika i w jakim zakresie. Z przepisów nie wynika, by pełnomocnictwo miało zostać udzielone w jakiejś szczególnej formie. Wydaje się więc, że wystarczy zwykła forma pisemna z jednoznacznym wskazaniem osoby pełnomocnika.
Podatnik mający pełnomocnika może działać razem z nim, dokonywać czynności z pominięciem pełnomocnika albo nawet negować te czynności pełnomocnika, z którymi się nie zgadza.
Podstawa prawna
■ Art. 137 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Przygotowała Anna Wojda