Od 2014 r. VAT za materiały budowlane będzie oddawany na nowych zasadach. Jednocześnie obecne rozwiązania będą stopniowo likwidowane. Posłowie muszą też jeszcze rozstrzygnąć wiele wątpliwości.
dr Krzysztof Biernacki doradca podatkowy, kancelaria Initium / Media
Tomasz Bełdyga, radca prawny, dyrektor w KPMG / Media / materialy prasowe
Karolina Gierszewska, dyrektor departamentu podatków pośrednich w ECDDP / Media
Przemysław Powierza, doradca podatkowy, partner w RSM Poland KZWS / Media / materialy prasowe
Obecny system częściowego zwrotu VAT zawartego w cenie materiałów budowlanych przechodzi powoli do historii. Jako pierwsi informowaliśmy o tym, że oszczędności, które ma przynieść jego likwidacja, zostaną wykorzystane na nowy program wsparcia mieszkalnictwa – Mieszkanie dla Młodych (MdM). Również jako pierwsi podaliśmy, że rząd wycofał się z pomysłu całkowitego zniesienia rekompensat za podwyższony (po naszym wejściu do UE) VAT. W bardzo okrojonym kształcie system zwrotu podatku będzie nadal funkcjonował w ramach ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych (projekt przed drugim czytaniem w Sejmie). Po zmianach skorzystają z niego tylko ludzie młodzi (rząd uznał że takimi są osoby w wieku do 35 lat), którzy od 2014 r. będą ponosić wydatki na zakup materiałów budowlanych w związku z budową domu systemem gospodarczym.
Równocześnie, stopniowo wygaszany będzie system rekompensat funkcjonujący obecnie na podstawie ustawy z 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. nr 177, poz. 1468 z późn. zm.). Ostateczny termin składania wniosków o zwrot VAT na dotychczasowych zasadach uzależniony będzie od tego, kiedy podatnik kupił towary. I tak ostatnim dniem na złożenie wniosku będzie:
● 31 grudnia 2014 r. – dla faktur wystawionych od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2005 r.;
● 31 grudnia 2015 r. – dla faktur wystawionych od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2007 r.;
● 31 grudnia 2016 r. – dla faktur wystawionych od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2009 r.;
● 31 grudnia 2017 r. – dla faktur wystawionych od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r.;
● 31 grudnia 2018 r. – dla faktur wystawionych od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r.
Dziś porównujemy najważniejsze rozwiązania dotyczące zwrotu VAT w obecnej i nowej formule.

Projektowane rozwiązania już teraz wzbudzają wiele wątpliwości

Porównując dotychczasowe zasady zwrotu VAT z nowymi propozycjami, można odnieść wrażenie, że stopień złożoności przepisów podatkowych w naszym kraju wyłącznie rośnie. Ograniczenie prawa do zwrotu wyłącznie do nieruchomości o powierzchni nieprzekraczającej określonych ustawowo limitów prowadzi do pytania, czy zakup materiałów dotyczących większych nieruchomości uniemożliwia odliczenie, czy może powinno ono być proporcjonalne. Z problemem tym zetkną się w szczególności te osoby, które przebudowują dotychczasowe lokale. Przyjmując rozliczenie proporcjonalne, obliczenie ostatecznej kwoty podatku do zwrotu może być nie lada wyczynem matematycznym.
Dziwi ograniczenie pomocy tylko do osób budujących systemem gospodarczym domy o powierzchni do 100 mkw. (ograniczenie do 75 mkw. dla mieszkań ma mniejsze znaczenie, bo systemem gospodarczym powstaje więcej domów niż odrębnych lokali). W sytuacji gdy władze państwowe deklarują wspieranie rozwoju demograficznego społeczeństwa, naturalne wydawałoby się, że nowe zasady zwrotu VAT będą dotyczyć też większych domów, które zaspokajałyby potrzeby dużych rodzin. Tym bardziej że ustawa i tak przewiduje kwotowe limity zwrotu, które ograniczają wydatki budżetu. Zwraca też uwagę pewna luka – co z osobami, które przed 1 stycznia 2014 r. uzyskają pozwolenie na budowę, ale wszystkie lub zdecydowaną większość wydatków poniosą po tej dacie. Wydaje się, że zgodnie z projektem ustawy nie będą mogły skorzystać z pomocy państwa ani na starych, ani na nowych zasadach. Jeśli projekt ustawy nie zostanie zmieniony w tym zakresie, to osoby, którym przysługiwałby zwrot VAT na nowych zasadach, powinny raczej rozważyć złożenie wniosku o pozwolenie na budowę tak, aby zostało ono wydane już po 1 stycznia 2014 r.
Za negatywne należy uznać m.in. to, że nie zmieni się katalog materiałów budowlanych objętych zwrotem. W dalszym ciągu będą to towary, na które przed akcesją Polski do UE stawka VAT wynosiła 7 proc., a na skutek wejścia do UE wzrosła do 22 proc. Od czasu akcesji minęło już ponad 9 lat. Jednocześnie z praktyki wszyscy wiedzą, jak często trudno poprzez odwołanie się do PKWiU (błędy w stosowaniu klasyfikacji, brak obowiązku powoływania symbolu na fakturach itp.) ustalić katalog towarów, w przypadku których zwrot VAT przysługuje. Wydawałoby się, że po 9 latach trudności z tym związanych należałoby tę kwestię uprościć. Jednocześnie – skoro mamy do czynienia z ulgą – powinna ona obejmować wszystkie materiały budowlane.
Zwrot w nowej formule w dalszym ciągu będzie obejmował wyłącznie VAT zawarty w cenie materiałów budowlanych (a nie np. usług wykończeniowych, czy też remontowych) i to wyłącznie tych, które wykorzystywane są do budowy pomieszczeń mieszkalnych. Młodzi będą musieli więc skrupulatnie odsiewać faktury związane np. z budową garażu. Na pewno gorszym rozwiązaniem w stosunku do dotychczasowych przepisów jest ograniczenie liczby wniosków o zwrot do jednego. W ten sposób pomoc skierowana do ludzi młodych jest dużo mniej skuteczna, bo i tak muszą najpierw w całości ponieść ciężar finansowania zakupów, a zwrot wydatków otrzymają dopiero po sfinalizowaniu całej inwestycji. Dodatkowo gdy weźmie się pod uwagę to, że zwrot ma już objąć tylko budowę albo ewentualnie adaptację lokali niemieszkalnych – czyli nie dotyczy wydatków na materiały użyte do remontu – nasuwa się wniosek, że faktyczne wsparcie zostało mocno ograniczone.