Zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych przysługuje, jeżeli uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli, czyli w przypadku nieważności względnej opodatkowanej czynności.

Zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych może nastąpić tylko w okolicznościach wymienionych w art. 11 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399 z późn. zm.). Halina Kwiatkowska, radca prawny i partner w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy, oddział w Krakowie, wyjaśnia, że może to dotyczyć m.in. sytuacji, gdy z obiektywnych względów nie został osiągnięty rezultat czynności wskutek uchylenia skutków prawnych oświadczenia woli (nieważność względna) lub nie spełnił się warunek zawieszający, od którego strony uzależniły wykonanie czynności.
- Względna nieważność czynności oznacza, że czynność jest ważna, ale jej skutki mogą być uchylone z przyczyn określonych w ustawie, np. powołanie się strony na wadę oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby albo wskutek orzeczenia sądu - wyjaśnia nasza rozmówczyni.
Dodaje, że warunek zawieszający (np. umowa pożyczki uzależniona od uprzedniego ustanowienia zabezpieczenia) oznacza z kolei odroczenie w czasie skutku czynności, która, jeśli warunek się nie spełni, nie wywoła zamierzonego przez strony efektu.
- Samo zawarcie umowy skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, o którego zwrot można ubiegać się dopiero w razie niespełnienia warunku - mówi Halina Kwiatkowska.
Podatek od czynności cywilnoprawnych zapłacony od bezwzględnie nieważnej czynności prawnej jako nienależnie zapłacony stanowi nadpłatę. Podatnik może domagać się jej zwrotu w trybie przepisów Ordynacji podatkowej o stwierdzeniu nadpłaty. Nie ma tutaj zastosowania mechanizm zwrotu podatku przewidziany w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych (wyrok WSA w Łodzi z 10 sierpnia 2004 r., I SA/Łd 1869/03).
Zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych musi zostać poprzedzony złożeniem odpowiedniego wniosku. Nasza rozmówczyni wyjaśnia, że zwrotu dokonuje naczelnik urzędu skarbowego gminy, której podatek był dochodem, i do tego właśnie organu składać należy wniosek o zwrot. Po rozpatrzeniu wniosku, naczelnik urzędu skarbowego wydaje decyzję o zwrocie podatku od czynności cywilnoprawnych lub odmawiającą zwrotu tego podatku.
- Od decyzji naczelnika w sprawie zwrotu lub jego odmowy służy prawo wniesienia odwołania w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji - mówi Halina Kwiatkowska.
Zwraca uwagę, że podatek nie podlega zwrotowi po upływie pięciu lat od końca roku, w którym został zapłacony, a wniosek o zwrot nie podlega dodatkowej opłacie.
Magdalena Majkowska