NOWE PRAWO Od 1 stycznia zmieniły się przepisy dotyczące nabycia rzeczy i praw majątkowych w drodze spadków i darowizn. Wprowadzono nowe zwolnienia i nowe warunki korzystania z istniejących ulg.

Czy muszę zapłacić podatek od darowizny od rodzicówDostałam w styczniu samochód w darowiźnie od rodziców. Czy powinnam zapłacić podatek od tej darowizny? Słyszałam, że zwolnienie dla rodziny odnosi się tylko do spadków?Nie Generalne zwolnienie z podatku dla osób najbliższych odnosi się do nieodpłatnego nabycia rzeczy i praw majątkowych zarówno w drodze spadku, jak i darowizny. Osoby objęte całkowitym zwolnieniem z obciążeń podatkowych zostały wymienione w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Ustawodawca zaliczył do tego grona część osób należących do pierwszej grupy podatkowej – krewnych w linii prostej oraz małżonków i rodzeństwo. Z podatku od spadków i darowizn zwolnione zostało zatem nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Tworzą oni tzw. zerową grupę podatkową. W opisanej sytuacji obdarowana, która otrzymała w darowiźnie samochód od rodziców, nie będzie musiała rozliczać się z fiskusem. Trzeba jednak pamiętać, że zwolnienie z podatku następuje pod pewnymi warunkami. Darowiznę należy zgłosić w urzędzie skarbowym, jeżeli jej wartość przekracza kwotę 9637 zł. Zgłoszenia dokonuje się na specjalnym formularzu SD-Z1. Jeżeli zatem wartość samochodu przekracza wskazaną kwotę, darowiznę należy zarejestrować, chyba że umowa darowizny została zawarta w formie aktu notarialnego. Wówczas wszystkich obowiązków formalno-technicznych dopełnia notariusz, jako płatnik podatku od spadków i darowizn. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514).Czy powinnam złożyć zeznanie podatkoweWujek podarował mi część pieniędzy na sfinansowanie budowy domu. Umowa darowizny była zawarta na piśmie. Czy muszę złożyć zeznanie podatkowe?Tak Podatnicy podatku od spadków i darowizn są zobowiązani do składania zeznań podatkowych w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Deklaracji po 1 stycznia 2007 r. nie wypełniają jedynie osoby korzystające z generalnego zwolnienia z podatku dla osób najbliższych. Zamiast zeznania składają oni w urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu (deklaracja SD-Z1). Nie dotyczy to jednak przypadku opisanego w pytaniu. Ponieważ darczyńca (wujek) należy do drugiej grupy podatkowej, obdarowany musi złożyć zeznanie na dotychczasowych zasadach. W tym celu należy wypełnić deklarację SD-3 (zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych) i złożyć ją we właściwym urzędzie skarbowym w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania tej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Skoro umowa darowizny nie została zwarta w formie aktu notarialnego, miesięczny termin będzie się liczył od dnia przekazania pieniędzy (moment spełnienia przyrzeczonego świadczenia). Do składanej deklaracji należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, czyli w tym wypadku umowę darowizny. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 17a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514).Czy darowizny pieniężne trzeba dokumentowaćCo miesiąc, począwszy od marca, mam otrzymywać od rodziców darowizny w wysokości 1,5 tys. złotych jako pomoc w spłacie kredytu mieszkaniowego. Czy będę musiał dokumentować te darowizny?Tak W przypadku darowizny pieniężnej warunkiem skorzystania z całkowitego zwolnienia dla osób najbliższych, poza zgłoszeniem darowizny w urzędzie skarbowym, jest również obowiązek jej udokumentowania. Obydwa warunki dotyczą jednak wyłącznie darowizn przekraczających kwotę 9637 zł. Trzeba pamiętać, że limit ten liczony jest dla każdego z darczyńców osobno w okresie 5 lat. Obowiązek udokumentowania darowizny występuje, jeżeli jej przedmiotem są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 zł. Kłopot w tym, że jeżeli dana osoba często dostaje w darowiźnie mniejsze kwoty, to musi bardzo uważać, aby nie przekroczyć ustawowego limitu. Z taką sytuacją mamy tutaj do czynienia. W opisanym przypadku obowiązek zgłoszenia darowizny oraz udokumentowania przekazanych kwot powstanie w momencie przekroczenia kwoty granicznej, czyli w momencie dokonania siódmej darowizny (pod warunkiem że w tym samym czasie syn nie otrzyma innych darowizn pieniężnych od rodziców – wtedy ten moment może nastąpić wcześniej). Otrzymane darowizny trzeba będzie udokumentować dowodem przekazania pieniędzy na rachunek bankowy nabywcy albo na rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Jeżeli zatem podatnik spodziewa się regularnych darowizn od rodziców, powinien gromadzić wymienione dowody ich przekazywania. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514).Czy jest podatek od domu o powierzchni powyżej 160 mkw.Kilka dni temu umarła moja babcia. Wiem, że w spadku po niej dostanę dom o powierzchni około 160 mkw. Czy będę musiała zapłacić podatek?Tak Ważne jest tutaj jednak zastrzeżenie, że podatek będzie należny tylko od części wartości tego budynku. Zgodnie z treścią ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do pierwszej grupy podatkowej nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 mkw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości mieszkania. Może się jednak zdarzyć – tak jak w przypadku czytelniczki – że podatnik będzie miał prawo do skorzystania z ulgi w podatku od spadków i darowizn, uregulowanej w art. 16 ustawy, ale powierzchnia nieruchomości będzie większa niż 110 mkw. W takim przypadku podatnik, który spełnia wszystkie warunki uprawniające do ulgi, musi zapłacić podatek od wartości różnicy powierzchni użytkowej – w tym przypadku: od 50 mkw. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).Czy trzeba zgłosić darowiznęChcę darować mojej córce pieniądze, które mam po sprzedaży samochodu po mężu. Zastanawiam się, czy będziemy musieli zgłosić ją do urzędu i co się stanie, jeśli tego nie zrobimy – córka wyjechała do Wielkiej Brytanii i musiałaby specjalnie przyjeżdżać.Nie Ponieważ nabywca darowizny należy do tzw. zerowej grupy podatkowej (uwaga – nie jest to pojęcie ustawowe), korzysta ze zwolnienia generalnego, które przewiduje, że nie musi składać zgłoszenia, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych nie przekracza 9637 zł. Obowiązek zgłoszenia nie istnieje też wtedy, gdy nabycie następuje na podstawie umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego. Najpoważniejszą konsekwencją niedopełnienia warunku zgłoszenia jest konieczność zapłacenia podatku w wysokości 20 proc., jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 4a i art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).Czy przekazując darowiznę, zapłacę podatekChcę wspomóc darowizną pieniężną firmę rodzinną mojego przyjaciela. Jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy muszę zapłacić podatek od spadków i darowizn?Nie Obowiązek zapłaty podatku od darowizny ciąży jedynie na obdarowanym, czyli na nabywcy rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny, a nie na darczyńcy. Ponadto w opisanej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w ogóle nie powstanie, ponieważ podatnikami tego podatku są wyłącznie osoby fizyczne. Oznacza to, że firma rozliczy się z tytułu otrzymanej darowizny, ale nie na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn, lecz zgodnie z regulacjami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 1, art. 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514).Czy straciłem zwolnienieNa początku stycznia mój ojciec podarował mi mieszkanie. Jednak do tej pory nie zgłosiłem tego do urzędu skarbowego. Czy w związku z tym nie będę mógł skorzystać z ulgi i będę musiał zapłacić podatek?Nie Należy pamiętać, że w tym przypadku nie istnieje obowiązek zgłoszenia takiego nabycia za pomocą formularza SD-Z1 w ciągu 30 dni od powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty 9637 zł albo gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Obowiązek ten obciąża więc notariusza, bo panowie – zawierając umowę darowizny – musieli tego dokonać w formie aktu notarialnego. Dlatego to notariusz, jako płatnik podatku od darowizny, musi przekazać organowi podatkowemu odpis sporządzonego aktu notarialnego dotyczącego czynności, od której jest płatnikiem. Jeśli nabycie majątku nastąpiło w drodze darowizny, płatnik musi określić w akcie notarialnym, oprócz podstawy i sposobu obliczenia podatku, również wartość darowizny oraz grupę podatkową wynikająca z osobistego stosunku łączącego obdarowanego z darczyńcą. W przypadku gdy czynność jest zwolniona z podatku, notariusze mają też obowiązek zamieszczenia w akcie notarialnym podstawy zwolnienia. Zatem nie musi się pan obawiać, że stracił pan zwolnienie, ponieważ nie zgłosił darowizny. Zrobił to notariusz. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 18 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.). ■ Art. 890 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).Czy sprzedając darowaną rzecz, zapłacę podatekRazem z bratem otrzymaliśmy od rodziców samochód. Skorzystaliśmy z ulgi i nie zapłaciliśmy podatku, ale chcielibyśmy samochód sprzedać i podzielić się pieniędzmi. Każde z nas chciałoby przeznaczyć te pieniądze na mieszkanie (ja już spłacam kredyt). Czy w takim przypadku będziemy musieli zapłacić podatek od darowizny?Nie Zwolnieniu od podatku podlega nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do pierwszej grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami. W związku z tym ani czytelnik, ani jego brat nie będą musieli płacić podatku od darowizny, jeśli po pierwsze jej wysokość nie przekroczy wskazanego limitu, a po drugie środki otrzymane ze sprzedaży przeznaczycie państwo na wskazane cele mieszkaniowe z zachowaniem terminu wynikającego z cytowanego przepisu, czyli w ciągu 12 miesięcy od dnia otrzymania tego samochodu. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).