Utrzymanie wyższego VAT, uniemożliwienie firmom ucieczki do rajów podatkowych, opodatkowanie polisolokat i dywidend – tak Ministerstwo Finansów przeprowadza małą rewolucję fiskalną. Ekonomiści widzą w niej potencjał, przedsiębiorcy straszą: pójdziemy do szarej strefy. Publikujemy dziesięć najważniejszych zmian w podatkach, jakie czekają Polskę w najbliższym czasie.
Wpływy do budżetu (dane w mld zł) / Dziennik Gazeta Prawna
Zaczęło się od sygnałów płynących z kuluarów Ministerstwa Finansów, że z początkiem przyszłego roku nie wróci – jak planowano – podstawowa 22-proc. stawka VAT. W końcu resort przyznał, że ze względu na stan finansów publicznych wyższą 23-proc. stawkę chce utrzymać aż do końca 2016 r. Przedsiębiorcy podnieśli raban – to ogranicza popyt, hamuje gospodarkę, a budżetowi nie pomaga. Ale resort trwa przy swoim i planuje zmiany w podatkach. Oto 10 głównych.
1. Stawki VAT
● Tak jest: Podwyższone od 1 stycznia 2011 r. stawki VAT do 8 i 23 proc. miały obowiązywać do końca 2013 r., co wynika z art. 146a ustawy o VAT. Po tym czasie miały wrócić do poziomu 7 i 22 proc. (o ile na koniec 2013 r. relacja długu publicznego do PKB nie przekroczy 55 proc., co skutkowałoby dalszą podwyżką, w tym stawki podstawowej do 24 proc., jednak ten scenariusz jest mało prawdopodobny).
● Tak będzie: Jak wynika z przyjętej przez rząd aktualizacji „Programu konwergencji”, stawki VAT na podwyższonym poziomie mogą zostać utrzymane do końca 2016 r. Zgodnie z zapowiedziami Jacka Rostowskiego ich wcześniejsza obniżka byłaby możliwa tylko wówczas, gdyby nastąpił szybszy od prognozowanego wzrost gospodarczy.
2. Odliczanie VAT od aut
● Tak jest: Do końca 2013 r. obowiązują ograniczenia w odliczaniu VAT naliczonego przy zakupie samochodów z kratką, tj. 60 proc. kwoty VAT naliczonego, nie więcej niż 6 tys. zł (początkowo zezwolenie na zawieszenie możliwości odliczenia pełnego VAT, które Polska otrzymała od Komisji Europejskiej, miało obowiązywać tylko do końca 2012 r.).
● Tak będzie: Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej o zgodę na kolejne ograniczenia w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2018 r. Wniosek o derogację zakłada, że odliczeniu ma podlegać 50 proc. kwoty VAT naliczonego (maksymalnie 8 tys. zł) przy zakupie aut osobowych do 3,5 tony. Dodatkowo będzie można odliczać do 50 proc. kwoty VAT naliczonego przy zakupie paliwa i innych wydatków eksploatacyjnych (naprawa, konserwacja pojazdów).
3. Klauzula obejścia prawa
● Tak jest: W przepisach podatkowych nie ma generalnej klauzuli obejścia prawa. Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania została wprowadzona do Ordynacji podatkowej 1 stycznia 2003 r. Przepisy zakwestionował jednak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 11 maja 2004 r. W efekcie zostały one uchylone.
● Tak będzie: Resort finansów pracuje nad nową klauzulą. Jeżeli podatnik dokona transakcji bez uzasadnionego powodu ekonomicznego lub biznesowego, a dominującym celem będzie uzyskanie korzyści podatkowej, organy podatkowe będą mogły określić mu z tego tytułu zobowiązanie podatkowe (klauzula może prowadzić do powstania lub modyfikacji zobowiązania). Klauzula ma mieć zastosowanie do wszystkich podatków.
4. Unikanie podwójnego opodatkowania
● Tak jest: Polski rząd zmienia polską bazę traktatową, eliminując rozwiązania wykorzystywane przez spółki w celach optymalizacji podatkowej. Zmodyfikowane zostały m.in. umowy z Cyprem, Maltą, Luksemburgiem.
● Tak będzie: Zmiany zmierzają do:
– usuwania z umów klauzuli tax sparring, która pozwala na zmniejszenie opodatkowania dywidend wypłacanych polskim udziałowcom będącym osobami fizycznymi;
– opodatkowania wynagrodzeń dyrektorów w państwie zamieszkania (czyli w Polsce), a nie tam, gdzie mieści się siedziba spółki.
5. Spółki kontrolowane
● Tak jest: Przepisy nie przewidują opodatkowania dochodów generowanych przez zagraniczne spółki, których znaczącymi udziałowcami są polskie podmioty.
● Tak będzie: Od 2014 r. do ustawy o PIT i CIT ma być wprowadzony 19-proc. podatek od dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych. To takie spółki, w których polski rezydent podatkowy ma nieprzerwane przez co najmniej 30 dni minimum 25 proc. udziałów. Zmiana uderzy w tych, którzy rejestrują zagraniczne spółki w celu transferu pieniędzy z Polski poprzez np. wypłaty dywidend czy odsetek do krajów, gdzie są niższe podatki.
6. SKA objęte CIT
● Tak jest: Spółki komandytowo-akcyjne (SKA) nie są oddzielnym podatnikiem ani PIT, ani CIT. To wspólnicy tworzący te spółki – osoby fizyczne lub osoby prawne są oddzielnymi podatnikami – płacą 18-, 19- lub 32-proc. PIT albo 19-proc. CIT. Podobna regulacja dotyczy spółek komandytowych (s.k.), które tak jak SKA są zaliczane do spółek osobowych. Dziś SKA są wykorzystywane do optymalizacji podatkowej. Akcjonariusz takiej może płacić o połowę niższy podatek niż będąc udziałowcem spółki z o.o. Nie musi płacić miesięcznych zaliczek podatkowych dochodów generowanych przez SKA. Podatek zapłaci wtedy, gdy otrzyma dywidendę od SKA.
● Tak będzie: Od 2014 r. SKA mają być traktowane jak spółki kapitałowe i opodatkowane 19-proc. CIT, co ma uniemożliwić optymalizację. Podatkiem CIT mają też zostać objęte s.k., ale w ich przypadku nowe regulacje będą obowiązywać od 2015 r.
7. Zapłata w naturze
● Tak jest: Wypłata dywidendy wspólnikowi spółki z o.o. lub akcyjnej w formie innej niż pieniężnej, np. wydania nieruchomości czy innych rzeczy, nie skutkuje powstaniem przychodu dla spółki. Uzyskuje go tylko wspólnik. Tak wynika z jednolitego orzecznictwa NSA.
● Tak będzie: MF chce, by do 2014 r. przepisy wprost określały, że spółka, wypłacając dywidendę rzeczową, otrzymuje przychód opodatkowany 19-proc. podatkiem, tak jakby rzecz będącą przedmiotem dywidendy sprzedawała na rynku. Zmiana dotknie też tych przedsiębiorców, którzy zapłacą kontrahentowi nie w gotówce, ale przekażą mu jakiś towar czy zrealizują usługę.
8. Zwolnienie dla dywidend
● Tak jest: Spółki kapitałowe, które są znaczącymi udziałowcami innych spółek, w tym zagranicznych, mogą nie płacić 19-proc. podatku od dywidendy.
● Tak będzie: Od 2014 r. jeśli zagraniczna spółka zaliczyła w kraju swojej siedziby taką dywidendę do kosztów podatkowych, to w Polsce trzeba będzie od niej zapłacić 19-proc. podatek. Ma to wyeliminować zjawisko podwójnego nieopodatkowania dywidend, a budżet ma zyskać 15 mln zł.
9. Polisolokaty z PIT
● Tak jest: Zwolnione z podatku są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Dzięki temu i zyski z polisolokat są wolne od PIT. Oznacza to, że zysk z inwestowania części składki w instrumenty finansowe jest nieopodatkowany.
● Tak będzie: Od 2014 r. zyski z polisolokat nie będą objęte zwolnieniem i będą opodatkowane na takich samych zasadach jak np. odsetki z lokaty.
10. Solidarna odpowiedzialność
● Tak jest: W obrocie paliwami czy wyrobami stalowymi (towary wrażliwe) często dochodzi do wyłudzeń VAT, bo faktury wystawiają podmioty podstawione. Nie ma przepisów umożliwiających pociągnięcie do odpowiedzialności odbiorcy takich faktur.
● Tak będzie: Wspólna odpowiedzialność sprzedawcy i nabywcy za odprowadzenie VAT od października 2013 r. Dotyczyłoby to podatników, którzy zakupią towary wrażliwe o wartości powyżej 100 tys. zł miesięcznie.