Od 1 stycznia 2007 r. małżonkowie będą mogli złożyć w urzędzie skarbowym wspólny PIT, pod warunkiem że przez cały rok podatkowy objęci byli wspólnością majątkową.

Dotychczas nie było jasne, czy wspólne rozliczenie małżonków możliwe jest wtedy, gdy przez część roku podatkowego istniała między nimi rozdzielność majątkowa. Literalna wykładnia przepisu wskazywała na to, że warunek czasowy, obejmujący rok podatkowy, odnosi się jedynie do pozostawania w związku małżeńskim, a nie do trwania wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami. Zdania na temat właściwej interpretacji przepisu były jednak podzielone. Różne stanowiska w tej kwestii prezentowały zarówno urzędy skarbowe, jak i eksperci podatkowi. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzone nowelizacją z 16 listopada 2006 r. ostatecznie rozwiały istniejące wątpliwości.

Małżonkowie mogą wspólnie się rozliczyć, jeżeli i ich małżeństwo, i wspólność majątkowa trwały od 1 stycznia do 31 grudnia

Uściślenie przepisu

Stało się tak dzięki doprecyzowaniu art. 6 ust. 2 ustawy o PIT. Z przepisu w nowym brzmieniu jednoznacznie wynika, że małżonkowie mogą skorzystać z przywileju wspólnego opodatkowania tylko wtedy, gdy zarówno ich małżeństwo, jak i ustrój wspólności majątkowej trwały przez cały rok podatkowy, czyli od 1 stycznia do 31 grudnia. Dzięki zmianie przepisu jednoznacznie zostało przesądzone, że prawo do preferencyjnego rozliczenia tracą małżonkowie, między którymi w jakimkolwiek okresie roku podatkowego istniała rozdzielność majątkowa. Pozostałe zasady wspólnego rozliczenia wynikające z omawianego przepisu pozostają bez zmian. Oznacza to, że na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym małżonkowie mogą być opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim dokonaniu odliczeń od dochodu odrębnie przez każdego z nich. W takim przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany. Ponadto, tak jak dotychczas, metoda preferencyjnego obliczania podatku od skumulowanych dochodów małżonków będzie miała zastosowanie także wobec: • podatników, którzy zawarli związek małżeński przed początkiem roku podatkowego, a których małżonkowie zmarli w ciągu roku podatkowego oraz • podatników, którzy pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a których małżonkowie zmarli po upływie roku podatkowego i nie zdołali podpisać przed śmiercią wspólnego zeznania podatkowego.

PRZYKŁAD ORZECZENIE SEPARACJI 21 grudnia 2007 r. sąd orzeknie separację Janiny i Stefana. Na skutek wyroku, z mocy ustawy powstanie między małżonkami rozdzielność majątkowa. Mimo że wspólność majątkowa małżeńska w opisanym przypadku łączyła małżonków przez większą część 2007 roku, to nie będą oni mogli skorzystać w tym roku podatkowym z preferencyjnej formy rozliczenia w postaci wspólnego opodatkowania swoich dochodów.

WAŻNE



Od przyszłego roku nie będzie już wątpliwości, że prawo do skorzystania przez małżonków z preferencyjnej formy wspólnego rozliczenia podatku wyłącza istnienie między nimi rozdzielności majątkowej w jakimkolwiek okresie roku podatkowego

Ustanie wspólności

O utracie prawa do wspólnego rozliczenia decyduje pojawienie się między małżonkami, w jakimkolwiek okresie w roku podatkowym, rozdzielności majątkowej. Oznacza to, że małżonkowie nie będą mogli skorzystać ze wspólnego opodatkowania swoich dochodów w razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, czyli zawarcia w trakcie roku podatkowego tzw. intercyzy. Wspólność majątkowa, która powstaje z mocy ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa, może także z mocy ustawy ustać. Ma to miejsce m.in. w przypadku orzeczenia przez sąd separacji pomiędzy małżonkami (art. 54 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jeżeli w tym samym roku podatkowym, w którym wspólność ustała, małżonkowie rozwiążą umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową lub na zgodne ich żądanie sąd orzeknie o zniesieniu separacji, to i tak wspólne opodatkowanie nie będzie już możliwe.

RÓŻNE INTERPRETACJE Nieprecyzyjny przepis powodował rozbieżności interpretacyjne. Część urzędów skarbowych w swoich wyjaśnieniach stała na stanowisku, że aby możliwe było łączne opodatkowanie małżonków, przez cały rok podatkowy musi trwać nie tylko małżeństwo, ale także ustrój wspólności majątkowej (postanowienie Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź Bałuty z dnia 24 marca 2005 r.; U USB I-2/415-5/05). Takie stanowisko ostatecznie zostało przesądzone przez ustawodawcę. Z kolei przeciwny pogląd oparty był na literalnym brzmieniu art. 6 ust. 2 ustawy o PIT. Zgodnie z taką wykładnią zwrot „przez cały rok podatkowy” należało odnosić jedynie do okresu trwania małżeństwa, a nie istnienia pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej (postanowienie Pierwszego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej z dnia 20 kwietnia 2004 r.; PDOF-/415/17/2004). Z kolei według trzeciego stanowiska, fakt trwania pomiędzy małżonkami przez określoną część roku podatkowego rozdzielności majątkowej nie powodował utraty prawa do łącznego opodatkowania. Wystarczyło, że warunek istnienia wspólności małżeńskiej małżonkowie spełnili w dacie składania zeznania podatkowego (pismo Urzędu Skarbowego w Kole z 30 marca 2004 r.; nr PD/415-15/04).