Podatnik, który przed 10 stycznia 2008 r. złożył swojemu pracodawcy PIT-12, nie będzie samodzielnie składał rocznego zeznania za 2007 rok do urzędu skarbowego. Zrobi to za niego pracodawca. W tym celu wypełni PIT-40 i przekaże go pracownikowi i fiskusowi.

Podatnik, który nie chce samodzielnie rozliczać się z fiskusem z dochodów uzyskanych w 2007 roku, może to zrobić za pośrednictwem płatnika. Tym płatnikiem dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę będzie pracodawca. Aby jednak płatnik nas rozliczył, przed 10 stycznia 2008 r. należało mu złożyć oświadczenie na druku PIT-12 dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego.
Jeśli takie oświadczenie zostało złożone, to płatnik, który przyjmie PIT-12 od podatnika, dokona jego rozliczenia na formularzu PIT-40. Podatnik nie będzie musiał składać już żadnego zeznania podatkowego, chyba że uzyskał inne dochody, np. z działalności gospodarczej opodatkowanej 19-proc. liniowym PIT (wtedy będzie musiał złożyć samodzielnie PIT-36L). Jednak trzeba podkreślić, że złożenie przez pracodawcę PIT-40 nie zamyka nam drogi do późniejszego samodzielnego rozliczenia. Nawet po tym, gdy takie zeznanie (PIT-40) trafi do urzędu skarbowego, możemy jeszcze rozliczyć się sami. Byle nastąpiło to do 30 kwietnia.
PRZYKŁAD:
ULGA PRORODZINNA W PIT-40
Mam dwoje dzieci. W rozliczeniu za 2007 rok, którego dokona za mnie pracodawca, chciałbym skorzystać z ulgi prorodzinnej. Złożyłem 9 stycznia 2008 r. stosowne oświadczenie w mojej firmie. Teraz nie jestem pewien, czy prawidłowo to zrobiłem. Co musi zawierać takie oświadczenie?
Rzeczywiście w tym roku podatkowym istniała możliwość zgłoszenia pracodawcy wniosku o odliczenie od podatku ulgi na dzieci. Składając PIT-12, pracownik, który jest zainteresowany odliczeniem tej ulgi, musiał przed 10 stycznia poinformować pracodawcę, że spełnia warunki do odliczenia ulgi, a więc wychowywał w poprzednim roku podatkowym dzieci własne lub przysposobione. Ponadto trzeba było wskazać liczbę dzieci, na które przysługuje odliczenie, oraz kwotę odliczenia. Przy ustalaniu kwoty odliczenia ważne będzie, czy pracownik będzie jedynym rodzicem uprawnionym do odliczenia ulgi (należy pamiętać, że kwota ulgi przysługuje łącznie na oboje rodziców) oraz czy wychowywał dzieci przez pełny rok kalendarzowy (jeśli dzieci faktycznie zamieszkiwały u drugiego rodzica przez część roku, w sytuacji gdy rodzice są w separacji lub po rozwodzie, zmniejszy się wysokość odliczanej ulgi, z tymże właściwą kwotę musi wskazać pracodawcy pracownik). Jeśli w naszym przypadku podatnik wychowywał dwójkę dzieci to będzie mu przysługiwała ulga w wysokości 2290,16 zł (2x1145,08).
Dane w PIT-40
Przepisy ustawy o PIT wskazują, że jeżeli podatnik, od którego zaliczki miesięczne pobierają płatnicy, złoży płatnikowi przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym oświadczenie PIT-12, które traktuje się na równi z zeznaniem, że: poza dochodami uzyskanymi od tego płatnika nie uzyskał innych dochodów; nie korzysta z odliczeń, z wyjątkiem odliczenia składek ZUS, zwrotu nienależnie pobranych świadczeń oraz ulgi prorodzinnej; nie korzysta z możliwości wspólnego rozliczenia; nie ma obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych, z wyjątkiem zwrotu składki na ubezpieczenie zdrowotne zwróconej przez tego płatnika - płatnik jest zobowiązany sporządzić PIT-40.
Podatnik musi wypełnić odpowiednie rubryki PIT-12, aby płatnik, rozliczając go z dochodów za 2007 rok:
  • uwzględnił koszty dojazdów w wysokości faktycznie poniesionych, udokumentowanych imiennymi biletami okresowymi, gdyż są one wyższe od kosztów zryczałtowanych odliczonych przez płatnika,
  • odliczył od dochodu z tytułu nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, jeśli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek.
W tym celu trzeba będzie podać zarówno kwotę wydatkowaną na bilety, jak i sumę nienależnie pobranych świadczeń.
Odliczenia podatkowe
Przy dokonywaniu rocznego obliczania podatku płatnik uwzględnia przysługujące koszty. W przypadku pracowników pracodawca uwzględni koszty pracownicze. Płatnik odliczy także od dochodu potrącone w ciągu roku składki na ubezpieczenia społeczne.
Ponadto, jeśli podatnik złoży stosowne oświadczenie, pracodawca, wypełniając PIT-40, odliczy od dochodu zwrócone płatnikowi świadczenia, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu - jeżeli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek.
Pracodawca na wniosek pracownika w rozliczeniu rocznym dokona także odliczeń od podatku. Może on tu uwzględnić:
  • kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w roku podatkowym,
  • kwotę przysługującej ulgi prorodzinnej.
Na chwilę zatrzymajmy się przy uldze prorodzinnej. Każda osoba, która chce szybciej uzyskać zwrot podatku za 2007 rok, a jej jedynym odliczeniem jest ulga z tytułu wychowywania dzieci własnych lub przysposobionych, ma możliwość odzyskania nadpłaty podatku z tego tytułu bezpośrednio od płatnika. Również w tym przypadku wystarczy, że podatnik złoży płatnikowi przed 10 stycznia oświadczenie PIT-12 oraz oświadczenie o prawie do ulgi prorodzinnej - również w terminie przed 10 stycznia. Zatem podatnik, który chce rozliczyć się za pośrednictwem płatnika i skorzystać z ulgi prorodzinnej, poza wypełnieniem PIT-12 musi napisać dodatkowe oświadczenie. W tym oświadczeniu podatnik musi stwierdzić, że spełnia warunki do skorzystania z ulgi prorodzinnej, jaką przewiduje art. 27f ustawy o PIT. Konieczne będzie także wskazanie liczby dzieci, na które przysługuje odliczenie. Na koniec trzeba było w tym dodatkowym oświadczeniu podać kwotę odliczenia powstałą po przemnożeniu liczby dzieci przez kwotę ulgi (1145,08 zł na każde dziecko).
PRZYKŁAD:
TERMIN ZŁOŻENIA PIT-12
Złożyłem swojemu pracodawcy PIT-12 10 stycznia 2008 r. Dowiedziałem się, że powinienem to zrobić przed tą datą. Czy pracodawca może odmówić rozliczenia mnie na PIT-40?
Pracodawca, który otrzymał w terminie PIT-12 od swojego pracownika, ma obowiązek przygotować jego zeznanie roczne na formularzu PIT-40. Jeśli pracownik spóźni się z oświadczeniem, to dokonanie za niego rocznego obliczenia podatku przez pracodawcę zależy wyłącznie od dobrej woli tego pracodawcy. Zakład pracy może go wyręczyć w rozliczeniach z urzędem skarbowym, ale nie musi.
Pracodawca, wypełniając PIT-40, dolicza także do podatku otrzymany za jego pośrednictwem zwrot uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podatek i jego zwrot
Podatek wynikający z obliczenia rocznego przez płatnika jest podatkiem dochodowym należnym od podatnika za dany rok, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję określającą inną wysokość zobowiązania w podatku dochodowym.
Na dokonanie rocznego rozliczenia pracowników pracodawcy mają określony ustawowo termin. Pracodawca musi PIT-40 sporządzić w terminie do końca lutego po upływie roku podatkowego. Zatem PIT- -40 za 2007 rok pracodawcy muszą sporządzić i przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika najpóźniej 29 lutego 2008 r.
PRZYKŁAD:
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PŁATNIKA I PODATNIKA
Złożyłem pracodawcy PIT-12. To moja firma rozliczy mnie z fiskusem. Czy w razie błędów lub ujawnienia przeze mnie innych źródeł dochodów to pracodawca będzie ponosił odpowiedzialność?
Poprzez złożenie PIT-12 pracownik zwalnia się z obowiązku samodzielnego złożenia zeznania podatkowego za poprzedni rok, przesuwając ten obowiązek na pracodawcę, ale nie zwalnia się całkowicie od odpowiedzialności. PIT-12, jest traktowany na równi z zeznaniem i poprzez jego złożenie pracownik sam deklaruje, po analizie swojej sytuacji podatkowej, że spełnia warunki do takiej formy rozliczenia swojego podatku rocznego. Pracodawca, przyjmując oświadczenie pracownika, nie ma obowiązku weryfikacji jego poprawności. Jeśli złożone oświadczenie okazałoby się nieprawdziwe, bo pracownik osiągał inne dochody poza danym zakładem pracy, to nie pracodawca, ale pracownik ponosiłby odpowiedzialność z tytułu złożenia nieprawdziwego oświadczenia. Jeśli ujawnienie dodatkowych dochodów nastąpi przed złożeniem PIT-40 przez pracodawcę, podatnik powinien niezwłocznie poinformować zakład pracy o nowych okolicznościach i sam przygotować swoje zeznanie. Zakład pracy, mając informację o innych dochodach pracownika, jest zwolniony z obowiązku sporządzenia PIT-40, ale powinien wystawić PIT-11 i przesłać go do urzędu skarbowego i pracownika w wymaganym terminie. Gdyby okazało się, że informacja o dodatkowych dochodach doszła do pracownika dopiero w marcu, a zatem po terminie złożenia zeznania podatkowego przez pracodawcę, pracownik powinien dokonać korekty zeznania samodzielnie. Pracownik musi pamiętać, że za składanie nieprawdziwych oświadczeń, zatajanie prawdy, a wskutek tego przyczynianie się do uszczuplenia podatku, grożą mu konsekwencje karne skarbowe.
Ważne!
Jeśli pracodawca wypełniając PIT-40 pomyli się, ma prawo złożyć korektę takiego zeznania wraz z pisemnym uzasadnieniem przyczyn skorygowania poprzedniego formularza
KOGO ROZLICZY PŁATNIK
Podatnik, który w 2007 roku uzyskał dochód wyłącznie od jednego płatnika i jest (jednym z wymienionych): pracownikiem, członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej albo innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, osobą otrzymującą emeryturę czy rentę z zagranicy za pośrednictwem polskiego płatnika, stypendystą, tymczasowo aresztowanym lub skazanym, otrzymującym świadczenia integracyjne, może skorzystać z możliwości rozliczenia dochodów przez swojego płatnika.
EWA MATYSZEWSKA
Podstawa prawna
■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).