Szybko rośnie liczba otwartych szkoleń, które organizuje administracja skarbowa i celna. Urzędnicy podpowiadają na nich m.in., jakie formy opodatkowania wybierać, żeby... nie przepłacać fiskusowi.
Wykładowcami są pracownicy urzędów. W przeciwieństwie do ekspertów firm doradczych, wyspecjalizowanych w płatnych kursach, prowadzący spotkania urzędnicy nie otrzymują dodatkowych pieniędzy. Mogą liczyć tylko na odbiór godzin, jeśli szkolenie odbywa się poza ich regularnym czasem pracy. Plus ewentualnie na premie uznaniowe od szefów.
Liczba szkoleń dla podatników / DGP

Zadania i własna inicjatywa

Departament administracji podatkowej resortu finansów w opracowanych w ubiegłym roku „Zadaniach dla dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych” wymienia prowadzenie działalności informacyjnej i edukacyjnej. Z kolei celników do prowadzenia szkoleń skłania „Strategia działania służby celnej na lata 2010–2015”, która nakazuje wspieranie przedsiębiorców i ułatwianie im prowadzenia legalnej działalności gospodarczej. Zarówno urzędnicy skarbowi, jak i celnicy przekonują jednak, że kursy to przejaw ich własnej inicjatywy. Zapewniają o tym m.in. Anna Ludkowska z Izby Celnej w Łodzi czy Elżbieta Paściak z IC w Warszawie. Bez względu na inspirację liczba szkoleń organizowanych dla podatników, a z drugiej strony osób zainteresowanych sprawami podatków i ceł wzrasta we wszystkich województwach.
Z przekazanych nam przez Ministerstwo Finansów danych wynika, że w ubiegłym roku izby i urzędy skarbowe zorganizowały prawie 1900 szkoleń, o ponad 400 więcej niż w 2011 r. Z darmowych porad pracowników skarbowych skorzystało w tej formie co najmniej 20 tys. Polaków. Do tego dochodzą szkolenia organizowane przez służbę celną.
Poszczególne urzędy wręcz rywalizują z sobą pod względem różnorodności tematyki spotkań. – Zagadnienia, jakie omawiamy, można podzielić na kilka dziedzin, które ze względu na społeczną użyteczność są potrzebne większej grupie przedsiębiorców – mówi Beata Downar-Zapolska z Izby Celnej w Rzepinie (woj. lubuskie). Część tematów dyktuje nam bieżąca chwila, jak to było w przypadku organizowanych rok temu szkoleń dla podmiotów dokonujących obrotu węglem i koksem, ponieważ akurat wchodziły w życie nowe przepisy w tym zakresie. Zainteresowanie było ogromne, cykl zgromadził około 150 uczestników.
W bezpłatnych szkoleniach na ten sam temat w Wielkopolsce, zorganizowanych w ubiegłym roku przez urzędy celne w Poznaniu, Kaliszu, Pile i Lesznie, uczestniczyło natomiast około 500 osób – poinformował nas Mirosław Storoniański, wicedyrektor Izby Celnej w Poznaniu.

VAT, akcyza, e-deklaracje

W urzędach skarbowych numerem jeden pod względem tematyki otwartych szkoleń było w minionym roku rozliczanie się z fiskusem w formie elektronicznej, czyli e-deklaracje, oraz wprowadzane od 2013 r. zmiany w przepisach dotyczących VAT. Zagadnienia te, oprócz podatku akcyzowego i nowych zasad rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych (po likwidacji części ulg), będą – jak zapewniają przedstawiciele administracji – najczęściej omawiane także w tym roku. Podatnicy będą zapraszani na szkolenia niezmiennie przez internet – ogłoszenia na stronach urzędów, a także za pośrednictwem zakładów pracy i jednostek samorządowych.
Nie brakuje innych nietypowych form aktywności urzędników, np. prelekcje o podatkach specjalnie dla dzieci. Ostatnia odbyła się 16 stycznia w bydgoskim Pałacu Młodzieży. – Miała przyczynić się do podniesienia świadomości fiskalnej przyszłych podatników – wyjaśniali organizatorzy. Także w innych regionach kraju urzędnicy skarbowi wychodzą ze szkoleniami poza swoje siedziby. Np. US w Międzyrzeczu (Lubuskie) uruchamia właśnie punkty konsultacyjne dla mieszkańców w 5 urzędach gmin.
– Współorganizowaliśmy w ubiegłym roku szkolenie, które odbyło się na przejściu granicznym w Grzechotkach – relacjonuje Ryszard Chudy z Izby Celnej w Olsztynie. – Byli na nim polscy przewoźnicy oraz przedstawiciele agencji celnych. Słuchali prelegentów z Kaliningradzkiego Obwodowego Urzędu Celnego, którzy przedstawili zmieniające się przepisy na temat wyprzedzających informacji o towarach wwożonych na ich teren.
W Łodzi tradycją stały się szkolenia podatkowe dla osób niesłyszących, organizowane przez II US na Bałutach. Jak potwierdza Bartosz Stępień z łódzkiego oddziału Polskiego Związku Głuchych, spotkania odbywają się z udziałem tłumacza języka migowego w siedzibie PZG co roku w okresie szczytu rozliczeń osób fizycznych z podatku dochodowego.
W Ostrowcu Świętokrzyskim z kolei na koniec minionych wakacji odbył się z udziałem około tysiąca osób podatkowy piknik rodzinny. Miejscowi urzędnicy skarbowi przedstawiali założenia akcji „Weź paragon”, radzili w sprawach rozliczeń, zorganizowali konkursy z wiedzy o podatkach i wszystkim chętnym zapewnili... darmowe mierzenie ciśnienia.



Zmiana urzędniczego wizerunku

Aktywność pracowników skarbówki poza urzędem – jak informują zgodnie wszyscy pytani szefowie jednostek – nie jest dodatkowo wynagradzana; urzędnicy szkolą podatników w ramach swoich obowiązków służbowych. Nie psują przy tym rynku organizatorom płatnych szkoleń, czyli firmom doradczym, stawiającym na szczegółowe zagadnienia, specyfikę działalności firm zamawiających kursy i nawet 2-dniowe sesje z wyżywieniem i noclegami. Z reguły za kilkaset złotych od każdego uczestnika.
– Służby skarbowe od wielu lat zmagają się z wizerunkiem nieprzyjaznych obywatelowi instytucji, co jest oczywiście stereotypem i także poprzez szkolenia można próbować go zmieniać – komentuje Iwona Rasińska, właścicielka firmy KLC PR i Szkolenia. – Dobra komunikacja z podatnikami jest też efektem innych szkoleń, uczących urzędników skarbowych, jak kompetentnie, w zrozumiały i przyjazny sposób porozumiewać się z podatnikami. Sama obserwuję dużą zmianę na korzyść podczas załatwiania spraw w urzędach.
Polityka informacyjno-edukacyjna administracji podatkowej*
● przybliżanie wiedzy z zakresu rozliczeń podatkowych („otwarte drzwi”, współpraca z mediami, infolinie),
● wsparcie merytoryczne podatników, w szczególności rozpoczynających działalność gospodarczą, poprzez zamieszczanie ważnych informacji na ogólnie dostępnych tablicach informacyjnych, stronach internetowych izb i urzędów skarbowych,
● opracowanie broszur informacyjnych określających krok po kroku procedury np. rejestracji w celu uzyskania NIP, rejestracji VAT itp.
* Na podstawie dokumentu „Zadania dla dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych Departamentu Administracji Podatkowej MF” Warszawa 2012



Jerzy Bartnik, prezes Związku Rzemiosła Polskiego
Objaśnienie zamiast kary
Z roku na rok obserwujemy wyraźną poprawę komunikacji z urzędnikami skarbowymi, co jest konieczne choćby z powodu licznych zmian w obowiązujących przepisach. Nowe pokolenie pracowników administracji doskonale pojmuje, o co chodzi, i potrafi wytłumaczyć przedsiębiorcom, rzemieślnikom wszystkie zawiłe sprawy. Urzędnicy wreszcie rozumieją, że kiedy trzeba, to należy wymierzać karę, ale niezbędne jest również objaśnianie.