Średnio o 16 proc. wzrosną w 2013 r. tzw. normy podatkowe dla osób uzyskujących dochody ze specjalnej produkcji rolnej.
Przykładowe roczne opodatkowanie według norm szacunkowych / DGP
Podwyżka norm stanowiących podstawę do obliczania podatku uderzy w rolników, którzy m.in. uprawiają na dużą skalę rośliny i warzywa w szklarniach lub tunelach, mają plantacje pieczarek, pasieki albo hodują drób, zwierzęta futerkowe czy dżdżownice. Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów za 2011 r., dochody z tzw. działów specjalnych produkcji rolnej (jest ich 15) osiąga w Polsce ponad 31 tys. osób.
– Wyższe normy niewątpliwie zwiększą obciążenia finansowe producentów. Trudno jednak przewidzieć, czy w przyszłym roku przełoży się to na wzrost cen – mówi Zdzisław Woźniak, wiceprezes Polskiego Związku Ogrodniczego.

Podatek i ceny

Normy zostały podwyższone, ponieważ znacząco – bo średnio o 15,9 proc. – wzrósł roczny wskaźnik cen towarowej produkcji rolniczej, który oblicza GUS. Podwyżka jest dużo wyższa niż poprzednia. Normy obowiązujące w 2012 r. w porównaniu z rokiem 2011 zwiększyły się przeciętnie tylko o 7,5 proc. Te, które mają obowiązywać w 2013 r., zostały ustalone na podstawie zmian cen, do jakich doszło w 2011 r. w stosunku do 2010 r.
– Jednak w 2010 r. wzrosły także znacznie ceny środków do produkcji rolnej (nawozów, środków ochrony roślin, paliw, nośników energii). Ponadto wzrost cen płodów był efektem klęsk żywiołowych, które spowodowały spadek produkcji. W konsekwencji nie przełożyło się to na wzrost rentowności gospodarstw zaliczanych do działów specjalnych – tłumaczy Zdzisław Woźniak.
W 2013 r. w stosunku do tegorocznej o prawie 16 proc. będzie wyższa podstawa opodatkowania w przypadku upraw roślin ozdobnych w szklarniach ogrzewanych (11,74 zł zamiast 10,13 zł za 1 mkw. powierzchni upraw). Dla upraw grzybów norma wzrośnie z 4,35 zł do 5,04 zł z 1 mkw. powierzchni upraw.
Podwyżka nie dotknie jednak wszystkich producentów. Takie same stawki jak w obecnym roku do opodatkowania będą stosować osoby mające wylęgarnie kurcząt czy kaczek (norma od 1 szt. wynosi odpowiednio 1 gr i 2 gr).
Resort finansów szacuje, że ogółem wskutek podwyżki dochody budżetowe wzrosną o ok. 7,2 mln zł.

Normy i księgi

Rolnicy zajmujący się produkcją specjalną mogą wybrać jeden z dwóch sposobów kalkulacji dochodu: dochód szacunkowy, obliczany na podstawie norm podatkowych, lub dochód rzeczywisty, wynikający z prowadzonych ksiąg podatkowych. Olbrzymia większość podatników decyduje się na pierwszą możliwość. Jak poinformowała Wiesława Dróżdż, rzecznik Ministerstwa Finansów, w 2011 r. tylko 240 na 31 484 osób osiągających dochody z takiej produkcji wybrało opodatkowanie na podstawie ksiąg.



Dochód szacunkowy ustala urząd skarbowy, mnożąc normę dla danego typu produkcji rolnej i zadeklarowaną przez rolnika powierzchnię upraw lub liczbę hodowanych zwierząt. W ten sposób uzyskuje przeciętny dochód z danego rodzaju produkcji.
Dochód rzeczywisty ustala się natomiast na podstawie prowadzonych przez rolnika ksiąg podatkowych. Jest to różnica między przychodem ustalanym jak u przedsiębiorców a kosztami jego uzyskania. Wynik jest korygowany o przyrost lub ubytek w stadzie zwierząt (lub w wielkości upraw) na koniec roku w porównaniu ze stanem z początku roku.
Rolnicy, którzy wybrali normy szacunkowe, są opodatkowani według skali podatkowej (18 proc. lub 32 proc.). Producenci opodatkowani na podstawie ksiąg oprócz skali mogą wybrać podatek liniowy (19 proc.).
Opodatkowanie na podstawie ksiąg jest korzystne dla rolników, którzy ponoszą duże koszty i osiągają ze swojej produkcji dochody niższe niż przeciętne. Natomiast jeśli ktoś przewiduje dochody wyższe od średnich, lepsze jest rozliczenie na podstawie norm, bo od tego, co zarobi ponad przeciętną, nie zapłaci podatku.
Jedną wybraną formę rozliczenia należy stosować przez cały rok podatkowy. Jeśli ktoś chce się rozliczać w 2013 r. według ksiąg, powinien złożyć takie oświadczenie w momencie składania deklaracji PIT-6/PIT-6L (określa się w niej rodzaj i wielkość planowanej na następny rok produkcji), na co był czas do 30 listopada 2012 r. Zmiana sposobu rozliczania się z fiskusem możliwa będzie dopiero za rok.
Tymczasem rolnicy, którzy nie czekali ze złożeniem deklaracji na ostatnią chwilę, mogli nie wiedzieć, że w 2013 r. ich zobowiązania podatkowe wyliczane na podstawie norm będą znacząco wyższe. Nowe normy zostały bowiem oficjalnie opublikowane dopiero pod koniec listopada (Dz.U. z 2012 r., poz. 1272), zaledwie kilka dni przed upływem terminu składania PIT-6/PIT-6L.

Decyzja naczelnika

Niezależnie od metody ustalania dochodu wysokość zaliczek na podatek dochodowy określa naczelnik urzędu skarbowego, wydając decyzję na druku PIT-7. W przypadku rozliczenia według norm – przy stawce 18 proc. – roczny podatek oblicza według wzoru: [(powierzchnia uprawy w mkw./liczba zwierząt x norma) x 18 proc.] – kwota wolna (556,02 zł) i zaokrągla go do pełnego złotego [patrz przykłady w tabelce]. Potem, aby ustalić zaliczkę, naczelnik dzieli obliczony podatek przez 12 miesięcy.
W przypadku rozliczenia na podstawie ksiąg naczelnik oblicza zaliczkę od przewidywanego – zadeklarowanego w PIT-6/PIT-6L – przez rolnika rocznego dochodu z produkcji. Jeśli w trakcie roku podatnik uzyska dochód w innej kwocie, to na podstawie prowadzonej przez siebie księgi przychodów i rozchodów wykaże odpowiednio uzyskane przychody i poniesione koszty w zeznaniu rocznym PIT-36 lub PIT-36L.
Radosław Hancewicz z Izby Skarbowej w Białymstoku podkreśla, że naczelnik powinien wydać decyzję w ciągu miesiąca od złożenia deklaracji. Jeśli nie dotrzyma tego terminu, musi powiadomić podatnika o przyczynach i wyznaczyć nową datę. Przed wydaniem decyzji organ podatkowy może również wezwać podatnika do usunięcia braków w deklaracji PIT-6/PIT-6L.
Może się jednak zdarzyć, że urząd skarbowy nie zdąży wydać decyzji o wysokości zaliczek na 2013 r. do czasu wpłaty pierwszej z nich (zaliczkę za styczeń trzeba uiścić do 20 lutego). W takim przypadku – jak wyjaśnia Renata Kostowska, rzecznik prasowy Izby Skarbowej w Olsztynie – termin płatności zaliczki wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
Jeżeli ustalona przez urząd wysokość dochodu nie powoduje obowiązku podatkowego, tj. dochód nie przekracza kwoty wolnej – 3091 zł rocznie, to naczelnik urzędu skarbowego nie ustala zaliczek i nie wydaje decyzji w tej sprawie. Podatnik nie ma zatem obowiązku opłacania zaliczek, ale powinien wykazać ten dochód w rocznej deklaracji PIT-36 lub PIT-36L.
Ustawa o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) przewiduje, że podatek od działów specjalnych produkcji rolnej płaci się dopiero, jeśli powierzchnia upraw lub wielkość hodowli przekroczy ustawowe minimalne rozmiary. Przykładowo przy uprawie kwiatów w szklarni o powierzchni powyżej 25 mkw. Jeśli ktoś ma np. 10-metrową szklarnię, to ewentualne dochody ze sprzedaży roślin opodatkowuje według skali i wykazuje w zeznaniu rocznym jako przychody z innych źródeł.