Podatnik, który wypłaca odszkodowanie klientowi, nie może uwzględnić jej w rozliczeniu podatkowym.
Podatnik w ramach spółki cywilnej prowadzi działalność deweloperską. Realizuje projekty w taki sposób, że na każdy budowany lokal przypada przynajmniej jedno miejsce parkingowe. Problemy związane z budową parkingu spowodowały jednak wydłużenie terminu realizacji inwestycji. Klienci mieli możliwość odstąpienia od umowy, na wypadek gdyby przekazanie lokalu nie nastąpiło w oznaczonym terminie. W takim wypadku deweloper musiał im zwrócić pobraną zaliczkę oraz wypłacić odszkodowanie stanowiące równowartość poniesionych przez nich kosztów bankowych (koszty związane z uzyskaniem kredytu, odsetki). Powstało pytanie, czy odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Dyrektor izby skarbowej w Warszawie wskazał, że w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad.
Istotą tej regulacji jest generalnie wyłączenie z kosztów podatkowych kar umownych i odszkodowań związanych z wadami towarów lub usług, a nie – przypadków niewykonania robót i usług. Jednak do uznania wydatku za koszt niezbędne jest dodatkowo wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania (albo zabezpieczenia) źródła przychodów, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.
Zdaniem dyrektora izby skarbowej, kary z tytułu niewykonania umowy (odstąpienia od umowy) w większości przypadków nie mogą być zaliczane do kosztów ze względu na brak przesłanki działania w celu osiągnięcia przychodów. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy podatnik udowodni, że korzystne było odstąpienie od umowy i zapłata odszkodowania, a następnie zawarcie bardziej intratnego kontraktu w celu osiągnięcia większych przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Zdaniem organu podatkowego, z opisanej sytuacji nie wynika, aby zapłata przez spółkę cywilną odszkodowania z tytułu odstąpienia od umowy miała służyć tym celom. Podatnik ponosi ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym nietrafnych decyzji, skutkujących powstaniem kosztów związanych z tą działalnością, nie może rekompensować za pomocą przepisów podatkowych. Odszkodowania z tytułu odstąpienia od umowy nie można więc uznać za koszt uzyskania przychodów.
Interpretacja dyrektora izby skarbowej w Warszawie z 11 października 2012 r. nr IPPB1/415-873/12-2/AM