Funkcjonariusz może przeszukać podróżnego, jego bagaż oraz samochód w każdym miejscu naszego kraju, ale powinien sporządzić protokół z tych czynności.

Funkcjonariusze celni, gdy podejrzewają, że towary nie zostały przedstawione lub zgłoszone, zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów mogą przeszukać osobę oraz jej rzeczy. Polega to na sprawdzeniu odzieży i bagażu podręcznego.

Czynności nie mogą naruszać godności osobistej przeszukiwanego oraz powinny być przeprowadzone przez osobę tej samej płci. Jeżeli celnik podejrzewa, że podróżny ukrywa towary w swoim organizmie, skieruje go na specjalistyczne badania lekarskie. W tym przypadku istnieje obowiązek sporządzenia pisemnego protokołu. W interesie osoby przeszukiwanej leży dopilnowanie prawidłowego i szczegółowego opisania w protokole wydanych lub znalezionych przedmiotów. W trakcie czynności trudno jest ocenić, czy przeszukanie jest uzasadnione, czy nie naruszono prawa. Dlatego jeżeli są wątpliwości co do legalności podejmowanych działań, można wnieść zażalenie do sądu rejonowego.

Celnicy mogą też kontrolować poruszające się po drogach publicznych i wewnętrznych pojazdy. Samochód może być zatrzymany tylko przez umundurowanych funkcjonariuszy znajdujących się w oznakowanym pojeździe będącym w ruchu albo w pobliżu tego pojazdu.

– Kontroli mogą być poddane dokumenty i przewożone towary oraz dane dotyczące samochodu, kierowcy i pasażerów. Celnicy mają prawo przeprowadzić rewizję bagażu – mówi Marek Szymański, menedżer w KPMG.

Funkcjonariusze mogą sprawdzić zawartość baku pod kątem, czy kierowca nie używa oleju opałowego jako paliwa. Dokonają tego, pobierając próbki ze zbiornika pojazdu.

– Przeszukaniu podlega osoba oraz środek transportu, gdy istnieje uzasadnione przypuszczenie popełnienia przestępstw przeciwko zdrowiu, prawu własności intelektualnej czy środowisku – ostrzega Marek Szymański.

Takie przeszukanie odbywa się na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego, a to oznacza, że powinien być wystawiony nakaz sądowy lub prokuratorski. W tym przypadku przystępując do czynności, celnik musi pokazać przeszukiwanemu legitymację służbową, postanowienie sądu lub prokuratora i pouczyć o prawie złożenia zażalenia na sposób przeprowadzenia czynności. W sytuacjach niecierpiących zwłoki przeszukanie może się odbyć bez nakazu, ale musi zostać zatwierdzone przez sąd lub prokuratora. Postanowienie zatwierdzające musi być doręczone osobie, u której dokonano przeszukania, w terminie 7 dni od daty czynności (jeżeli zgłosi do protokołu takie żądanie).