W kontaktach zwykłego Kowalskiego z fiskusem od początku tego roku PESEL zastąpił NIP, ale spowodował też zamieszanie w urzędach i wśród rozliczających się podatników.
Wielu podatników będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej w zeznaniach podatkowych za 2011 r. podawało NIP zamiast numeru PESEL. To jednak mały problem, bo PIT zawsze można poprawić. Gorzej ze stosowaniem nowego prawa w praktyce.
Okazuje się, że nowelizacja ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw z 29 lipca 2011 r. (Dz.U. nr 171, poz. 1016) nie rozwiązuje wielu istotnych kwestii, niezbędnych dla sprawnego funkcjonowania administracji podatkowej. Nie wiadomo np., jak należy postępować z osobami, które jeszcze do niedawna były zatrudnione na etacie i rozliczały się jako osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, ale założyły własny biznes. Nikt nie wie, co to znaczy „zniesienie NIP”. Numery te przecież nie zniknęły. Nimi nadal posługują się urzędy skarbowe. Mało tego – na NIP opiera się też baza Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Niestety urzędy skarbowe nie wiedzą, jak mają postępować.
Nie wie tego też Ministerstwo Finansów. Już na początku tego roku w administracji podatkowej mówiło się o przygotowywanych w ministerstwie wytycznych dla urzędów skarbowych w tej sprawie. Do tej pory jednak nic do urzędów nie dotarło. Na nasze pytania Ministerstwo Finansów napisało jedynie, że podatnik „(...) w przypadku zmiany statusu podatkowo ewidencyjnego (np. rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej), zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, jest obowiązany do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego. Zgłoszenie składane jest do naczelnika urzędu skarbowego lub organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów”.
Po dokonaniu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego naczelnik wyda takiej osobie (np. podejmującej działalność gospodarczą) potwierdzenie nadania NIP. Zgłoszenie to ma charakter nie tylko identyfikacyjny, ale również jest realizacją obowiązku ewidencyjnego. Wiąże się z obowiązkiem aktualizacji danych, zasadniczo innym w przypadku osób, których identyfikatorem podatkowym jest NIP, i osób, których identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL. Dalej jednak MF twierdzi, że przepisy tej ustawy nie mówią, czy ma to być taki sam identyfikator podatkowy (ciąg cyfr). „W wielu przypadkach osobie, której zniesiono NIP w trybie art. 67 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw, podejmującej po 31 grudnia 2011 r. działalność gospodarczą, wydawane będzie potwierdzenie nadania NIP z identyfikatorem podatkowym identycznym ze zniesionym NIP tej osoby. Powyższe nie będzie jednak stanowiło reguły” – napisało ministerstwo w odpowiedzi na nasze pytania.
Ministerstwo nie mówi jednak, jakie przypadki będą traktowane inaczej. Wychodzi więc na to, że ułatwienie będzie utrudnieniem dla podatnika, a przede wszystkim – dla urzędnika, który będzie tracił czas na potwierdzenie NIP, który podatnik już posiada.

Osoba fizyczna mająca nadany NIP, który 1 stycznia 2012 r. został zniesiony, przy rozpoczęciu działalności gospodarczej powinna złożyć zgłoszenie identyfikacyjne